4 min

Paardenpad

Stolpboerderij ‘Vredenburgh’ (1883) ligt verscholen achter de bomen van de oprijlaan die recht aanloopt op de bakstenen voorgevel met dito topgevel. De oprijlaan heeft alleen in het midden een smal bestraat gedeelte. Precies breed genoeg voor dat ene paard dat een sjees of een geveerde wagen trok. Het paardenpad is uniek in de Beemster. Het is hier nog het enige straatpatroon dat herinnert aan de ‘boerenknecht op vier benen’: het paard. Het erf toont zich als een lusthof. Fruitbomen met hopen gemaaid gras om de stammen en leilinden als natuurlijke markiezen tegen teveel zon in de woonkamer. De stolp ligt ‘inverdan’ en dat geeft een sfeer als van een hofje in de stad. Je bent op dezelfde plek tegelijkertijd ergens anders. Ger Ernsting en Wilma Barendsen zijn de even trotse als bedaarde bewoners.

Stolpboerderij Vredenburgh in de Beemster. De fraai gelegen stolpboerderij ‘Vredenburgh’ in de Beemster. Beeld: Mart Groentjes.

Buitenplaats

De stolp werd gebouwd aan het eind van de oorspronkelijke oprijlaan van de toen al verdwenen buitenplaats ‘Vredenburgh’ (1640-1819). De laatste hovenierswoning is voorjaar 1996 gesloopt. Een brede sloot en de parallel lopende oprijlaan zijn nu de laatste resten van het eens voorname buiten van de familie Alewijn. Stolp ‘Vredenburgh’ staat als tuinderstolp bekend, maar is als veehouderij gebouwd met plaats voor 14 koeien op de lange regel. Dat was van korte duur, want in 1896 is de hoeve verkocht en wordt het een tuinderij. Is dit de oorsprong van een ongekend fenomeen: een vierkant met een plafond? Negen lange luiken van drie planken breed sluiten het vierkant van 5 x 6 af van de rest van het puntdak. Hooiopslag was immers niet meer nodig. Het systeemplafond is, als een soort houten meccano, geheel demontabel. Stolpgeschiedenis kent altijd weer een verrassing. Vanaf dat moment dient het vierkant als fruitopslag van bijvoorbeeld de appelsoort ‘Present van Engeland’. Het vierkant is opgebouwd uit hergebruikte eiken staanders, volgens Ger en Wil afkomstig uit een eind 19e eeuw gesloopte Beemster poldermolen.

Lange traditie

Met de start van de tuinderij begint een lange traditie van medebewoning in ‘Vredenburgh’, zodat ‘Ernstinghoeve’ ook een passende naam zou zijn geweest. Familie Ernsting kiest van meet af aan voor vormen van medebewoning. Gedwongen door de grootte van de gezinnen en gecombineerd met inwoning van ouders en ongetrouwde broers en zussen. De stolp herbergde dan ook een groot aantal bedsteden en meerdere woonkamer(tjes). De drie rookkanalen (op twee schoorstenen) onder het puntdak zijn daarvan nog het bewijs. Net als de nog sterk levende herinneringen aan de inwonende oom Jan, tante Hil, tante Neel en moeder. Al of niet gelijktijdig! Sinds 1972 wonen Ger en Wil in hun ‘Vredenburgh’. Via een langjarig verbouwingsprogramma zijn ze bezig de stolp naar hun woonwensen in te richten. Veelal eigenhandig (Wil: “Ik ben heel handig, hoor! Deze keukenkast bouwde ik zelf.”) en budgetgebonden. Samen ondervonden ze nooit verbouwingstress, eerder plezier in de manier waarop ze de zaken aanpakten.  In de vele ruimten die de smaakvol ingerichte boerderij kent, duiken allerlei details op. De keuken blijkt een favoriete plek vanwege het invallende, groen gefilterde licht aan het eind van de dag. De ruime woonkamer met zijn vijf T-ramen en prettig groen geschilderde wanden is een feest. De gang van voorheen de lange regel ruikt nog naar het boerenleven. De moderne badkamer bevindt zich tussen de met III en IV gemerkte inkepingen, de plek voor de staanders van de stal waar ooit koe nummer zeven en acht boven de grup stonden. Leesbare agrarische bouwgeschiedenis boven een chromen warmwaterkraan.

De woonkamer van stolpboerderij Vredenburgh in de Beemster. De ruime woonkamer met zijn vijf T-ramen en prettig groen geschilderde wanden is een feest. Foto Mart Groentjes.

Tevredenburgh

Gelegenheid om in gedachten nogmaals de vele bouwdetails van de stolp de revue te laten passeren. Zoals de gootklossen of het eenvoudige lofwerk aan de topgevel. Het ritme van de T-ramen of de kleine houten weeg aan de zijkant. De gemetselde schuur (1920) achter de stolp of de twee regenwaterbakken. De hoekerker naast de darsdeur en het identiek vormgegeven raam in de achtergevel, ooit een huwelijkscadeau!  Met een grondmaat van 15 x 15 meter en een relatief klein vierkant is deze Beemster stolp een ware representant van zijn bouwtijd, met daarna een reeks van bouwaanpassingen, ingegeven door veranderende bedrijfsvoering en nieuw gebruik als medebewoning. Herken- en beleefbaar door een stel alleraardigste en doorgewinterde stolpbewoners, die van ‘Vredenburgh’ een waar ‘Tevredenburgh’ maken.

Auteur: Willem Messchaert.

Dit verhaal is geschreven voor de Boerderijenstichting Noord-Holland Vrienden van de stolp. www.boerderijenstichting.nl

Publicatiedatum: 29/06/2013