Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Scheurende en brandende dijken

Bij langdurige droogte wordt er tegenwoordig extra gelet op scheurvorming in veendijken. Sinds de overstroming van Wilnis in 2003 kent iedereen dat gevaar. Maar er werd al in 1921 voor scheurende dijken gewaarschuwd. Veendijken kunnen ook nog branden. Droog veen is immers turf en dat brandt prima. In Waterland kon men over zowel scheurende als brandende dijken meepraten.

De droge zomer van 1921

De maanden juli en augustus van 1921 waren uitzonderlijk droog. Provinciale Waterstaat onderkende dat dit risico’s kon opleveren. Er werd een onderzoek ingesteld. Gedeputeerde Staten stuurden daarna op 30 augustus een brief naar de waterschappen in Noord-Holland. Er werd gewaarschuwd dat bij hogere waterstanden de scheuren in de dijken “oorzaak kunnen worden van doorbraken”. Er moesten direct nauwkeurige inspecties uitgevoerd worden.

Kaart van de Buiksloter-, Broeker- en Belmermeer, 1680 (noorden links). Beeld: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Scheuren in de zeedijk

Inderdaad werden hier en daar gevaarlijke scheuren aangetroffen. Zelfs de zeedijk van de Zeevang langs de Zuiderzee bleek beschadigd. Daar ging een aannemer aan de slag om de scheuren uit te graven en te vullen. Verder hadden de polders bij het dorpje Beets (de Beetskoog en de Westerkoog) problemen. De ingenieur van het oude Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen (de voorganger van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier) rapporteerde dat “voor de polderkaden en de meerdijken, een eenigzins aanhoudende zachte regen” het beste zou zijn. Voorlopig werd besloten het peil in de kanalen laag te houden om de dijken niet te zwaar te belasten. Voor de zeedijken werkte dat natuurlijk niet. “Daar kan men toch niet beletten dat een hooge zeestandt optreedt”, aldus de ingenieur van ‘Uitwaterende Sluizen’. Gelukkig was men in de Zeevang al aan de slag.

Verzakkingen in de Broekermeerdijk, april 2011. Beeld: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, foto L. Zoetemeijer.

Dijk in brand!

Behalve scheuren kunnen verdroogde dijken ook nog vlam vatten. Droog veen is turf. En dat brandt nu eenmaal prima. Brandende dijken zijn dan ook geen onbekend verschijnsel. Vooral de dijken van de Broeker-, Belmer- en Buikslotermeer in Waterland stonden erom bekend. De ringdijken van deze droogmakerijen waren helemaal uit veen opgebouwd en lagen op een zompige, venige ondergrond. Ze verzakten en scheurden voortdurend. Het polderbestuur jammerde daar continu over.

In 1639 kwam er een nieuwe ramp bij. Toen werd geklaagd dat de boven het land uitstekende verdroogde dijk spontaan in brand was gevlogen! Het kostte grote moeite om de ondergronds voortwoekerende veenbrandjes te blussen. In 1741 werd opnieuw over branden in de dijk tijdens hete zomers geklaagd. Dat jaar viel wel het besluit om een laag klei op de dijk aan te brengen. Tegenwoordig komen verzakkingen nog steeds voor. In april 2011 was het weer raak in de Broekermeerdijk. Grote golven in het wegdek maakten duidelijk dat er wat aan de hand was. Het blijven nu eenmaal veendijken …

Verzakking in de Broekermeerdijk, april 2011. Beeld: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, foto L. Zoetemeijer.

Publicatiedatum: 10/05/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.