Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Portret van een stad: Texel

In 1170 kwam de vroegmiddeleeuwse landstreek 'Texla', door de catastrofale Allerheiligenvloed los van het vaste land en ontstond Texel als eiland. Onderworpen door graaf Floris V, kreeg deze bijzondere plek in Noord-Holland in 1415 stadsrechten van graaf Willem VI van Holland. Het gaat hier dus niet alleen om een portret van de stad, maar ook die van het eiland Texel. Dé plek waar Georgische krijgsgevangenen tijdens Europa's laatste slagveld van 1945 tegen de Duitsers vochten, waar menig vogelliefhebber zijn hart kan ophalen en waar evenveel schapen grazen als dat er mensen wonen. En als je door het monumentale duingebied wandelt, snap je wel waarom Texel door Lonely Planet in de top tien Europese topbestemmingen voor 2016 werd gezet. Herken jij alle Texelse elementen op de tekening?

De Texelaar: hét schaap van Texel

Schapen zijn onlosmakelijk verbonden met Texel. Verschillende Texelse rassen en schapenrassen uit Engeland werden in de negentiende eeuw met elkaar gekruist, waardoor een uniek Texels ras, de Texelaar kon ontstaan. Het is een ras dat wereldwijd bekend staat om zijn superieure kwaliteit. Voor een wollen deken of een lekker stuk schapenkaas zit je op Texel dus goed.

De schapenkaas werd door zijn delicate smaak in de zestiende en zeventiende eeuw wereldberoemd. Er werd zowel witte als groene kaas gemaakt, waarvan alleen de witte nog officieel te verkrijgen is. De groene werd om hygiënische redenen verboden. De kleur kwam namelijk van het mestsap dat via een neteldoek in de melk werd gedaan.

Pentekening die Texel verbeeld. Beeld: Liza Koppenrade

Vuurtoren Eierland

De Eierlandse Gronden bij het noorden van Texel zijn het meest gevaarlijke stukje Nederlandse kust, waar vele schepen zijn vergaan. De Texelse notaris Johannes Ludovicus Kikkert zette zich daarom in voor de bouw van een vuurtoren en sinds 1864 staat vuurtoren Eierland op het noordelijkste punt van het eiland. Een rood baken voor de scheepvaart met een indrukwekkend uitzicht en een nog indrukwekkender verleden. Zo werd de vuurtoren zwaar beschadigd tijdens de strijd tussen de Georgiërs en de Duitse soldaten, maar af gebroken werd het niet. Na de oorlog werd er een nieuwe muur omheen gebouwd. En zo komt het dat achter de iconische rode muren een historische ‘binnentoren’ te vinden is.

Sommeltjes

Misschien heb je ze wel op televisie gezien, de ‘Sommeltjes’, een televisieserie gemaakt door Imme Dros en Harrie Geelen, gebaseerd op Texelse folklore. Sommeltjes zijn mythische aardwezens die in verschillende volksverhalen worden genoemd. Tegenwoordig zijn ze vooral vriendelijk en behulpzaam, maar in de traditionele folklore konden ze nog wel eens van het ene op het andere moment de pest in je krijgen en je een oog uitsteken. Overdag houden ze zich verborgen, want als ze in het zonlicht komen, verstenen ze. In het Nationaal Park Duinen van Texel is het Sommeltjespad aangelegd in het bos aan de Pelikaanweg. Wie weet kun je hier een aantal versteende sommeltjes ontdekken.

Jan Wolkers

Wie is Jan Wolkers zonder Texel en wat is Texel zonder Wolkers? De bekende schrijver en kunstenaar leefde vanaf 1980 met zijn vrouw en kinderen op het eiland en liet zich door de zee en het Texelse landschap inspireren. Jan Wolkers is vooral bekend geworden door verhalen en romans over veelal gereformeerde jeugd en de onbeschroomde wijze waarop hij over seksuele onderwerpen schrijft. Tot in de jaren tachtig verschijnen met grote regelmaat succesvolle romans als Kort Amerikaans, Turks Fruit en Brandende Liefde. Wolkers heeft ook als schilder en vooral beeldhouwer furore gemaakt. Zijn geliefde Texel kwam naar voren in ‘de achtertuin van Jan Wolkers’ een programma op de VPRO, waarin Wolkers op ontdekkingstocht gaat in eigen tuin.

Johannes Adriaan van der Vlis

’t Lant van Texsel’, is een boek geschreven door Johannes Adriaan van der Vlis, ereburger van Texel. Van der Vlis was een onderwijzer, auteur en redacteur van de Texelse Courant. Zijn ’t Lant van Texsel, verscheen in 1976 en droeg bij aan de geschiedschrijving van het eiland. Hierna heeft hij nog verschillende andere werken en artikelen gepubliceerd over Texel. Heb jij al eens iets van hem gezien of gelezen?

Dit waren slechts een paar elementen die Texel karakteriseren. Wil je meer te weten komen over het eiland en de geschiedenis ervan? Dan kun je ons verhaal lezen met vijf dingen die je nog niet wist over Texel.

Bronnen

Publicatiedatum: 04/08/2016

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.