2 min

Het mooiste uitzicht van Nederland

Anders dan je misschien zou denken is de Tafelberg een kunstmatig opgeworpen heuvel. Vroeger heette de heuvel Kooltjesbergh dat weten we omdat het onder die naam op een kaart van Goylandt uit 1732 staat aangegeven. In die tijd fungeerde de Tafelberg als een soort vuurtoren. Bovenop de Tafelberg werden vuren aangelegd als baken voor de schepen op de Zuiderzee. En al snel ontdekten de Gooiers de Tafelberg als uitkijktoren. De reiziger Le Long riep de Tafelberg in de 17e eeuw al uit tot het mooiste uitzicht van Nederland.

Gezicht van de Tafelberg bij Blaricum, met links Craayloos’ Bosch en rechts de ‘tafel’, Jacob Cats (1741-1799), ca. 1795. Collectie Rijksmuseum, objectnummer RP-T-2009-10

De heuvel heeft zijn naam te danken aan  een stenen oriëntatietafel geplaatst in het midden van de 17e eeuw door de heer Uyttenbogaert, bovenop de heuvel. Op de stenen tafel stond een familiewapen met daaromheen de namen van landstreken, plaatsen en landgoederen die te zien waren. Vanaf de heuvel kon men tientallen kilometers weg kijken, van Amsterdam naar Amersfoort en van Utrecht tot Urk. De dagjesmensen genoten van het afwisselende landschap. Aan de ene kant lagen de  heidevelden, uitwaaierend naar de Zuiderzee en naar het toen nog kleine dorpje Huizen. Met daarachter zicht op Naarden, Muiden en Amsterdam. Aan de andere kant lagen de akkers van Blaricum en wie verder keek zag de Eemvallei en de horizon van de Utrechtse heuvelrug liggen.

Omdat vandalisme iets is van alle tijden, werd de zwaar beschadigde tafel door de burgemeester van Amsterdam, Hendrik Bicker vervangen. Een luxere marmeren tafel gaf nu aan wat er allemaal te zien was.Rond 1900 neemt de aantrekkingskracht van de Tafelberg als uitkijktoren af. De concurrentie van twee andere uitkijktorens de Rotonde aan de Huizerweg en het paviljoen Larenberg aan de Naarderstraat naar Laren waren aantrekkelijker. Vijfentwintig jaar later kreeg de Tafelberg zijn toeristische functie weer terug. De concurrerende uitkijktorens waren verdwenen en er was weer behoefte aan een panoramisch uitzicht. Bovendien kreeg de uitkijktoren de functie van een gecamoufleerde betonnen watertoren voor de gemeente Huizen.

Burgemeester Klaarenbeek van Blaricum gaf architect Wouter Hamdorff in 1934 opdracht tot de bouw van een 10 meter hoge toren bovenop de heuvel.Wie de wenteltrap beklom had een prachtig vergezicht over het Gooi. De Tafelberg had zijn oude reputatie weer terug. Helaas was de toeristische attraktie maar een kort leven beschoren. De oorlog brak uit en de uitkijktoren raakte in verval. Gelukkig is het uitkijkpunt weer hersteld en nog steeds is het aantrekkelijk  om de trap naar het hoogste punt van de Tafelberg te beklimmen.

Het uitzicht vanaf De Tafelberg. Foto Jaap Vlaanderen

Literatuur
P. Bakker, Tussen Vecht en Eem, 1978, VIII, 4

Publicatiedatum: 27/10/2011