2 min

Wie Langhuis Oosterleek nu ziet, zou nooit vermoeden dat de statige boerderij nog niet zo lang geleden een vervallen spookhuis was. Het huis stond op instorten: de houten muren waren verrot en stonden scheef, het dak was gedeeltelijk ingezakt en het hele huis was overwoekerd met klimop. Onder de kinderen van het dorp gingen verhalen rond dat het er spookte.

Dit alles veranderde toen Vereniging Hendrick de Keyser de voormalige woonboerderij in 2016 aankocht. Door de lagen stof heen zagen zij de cultuurhistorische waarde van het pand. Met ondersteuning van de gemeente, de provincie, enkele sponsoren en een crowdfunding werd de herbestemming op touw gezet. Pronk Restauratie knapte het pand binnen anderhalf jaar helemaal op, met inachtneming van de originele negentiende-eeuwse details binnen en buiten.

Huis Oosterleek. Via Vereniging Hendrick de Keyser.

West-Fries erfgoed

Tegenwoordig is Huis Oosterleek te huur als Monument en Bed, maar je kunt er ook een rondleiding krijgen. En dan krijg je een bijzonder inkijkje in een waardevol stukje Noord-Hollands erfgoed. De achttiende-eeuwse boerderij is namelijk één van de weinige overgebleven West-Friese langhuizen en daarom uiterst zeldzaam. Huis Oosterleek heeft een langwerpige plattegrond, waarbij de kamers achter elkaar geschakeld zijn zonder verbindende gang. Oude details zoals de bedsteden en de schouwen met antieke tegels zijn nog aanwezig en geven de boerderij een authentieke historische sfeer.

Die sfeer wordt versterkt door de bijzondere omgeving van de boerderij. Langhuis Oosterleek maakt namelijk onderdeel uit van de historische dorpslint van Oosterleek, het kleinste dorp van West-Friesland. Het ligt op een steenworp afstand van de Westfriese Omringdijk en het Markermeer. Samen met de zeventiende-eeuwse dorpskerk staat de boerderij al sinds 1974 op de lijst van Rijksmonumenten.

Maarten Oortwijn (1912-1996), De Zuiderzeedijk met gezicht op Oosterleek, links het Markermeer, ca. 1980. Collectie Provinciale Atlas, Noord-Hollands Archief.

Schrijfmachine

Het langhuis is vroeger bewoond geweest door enkele boerenfamilies, die wat kleinvee op de boerderij hielden. Vanaf 1900 was de boerderij eigendom van de familie Balk. De laatste bewoner overleed in 1984, daarna is het huis in gebruik geweest als weekendhuis van NRC-journalist Jaap Balk. Na zijn overlijden in 1995 is er twintig jaar lang niets meer het huis en de omringende boomgaard gebeurd. Toen Vereniging Hendrick de Keyser de boerderij enkele jaren geleden aantrof, stond Balks schrijfmachine nog op tafel – een tastbare herinnering aan de laatste bewoners.

Hoewel Huis Oosterleek in de toekomst geen permanente bewoning meer zal kennen, is dit unieke West-Friese erfgoed dankzij de renovatie en herbestemming voor iedereen opengesteld. Je kunt er met twee tot vier personen blijven overnachten. En of de spookverhalen kloppen? Dat zul je zelf moeten ontdekken!

Henk Tol (1931-1987), Huisje van de weduwe Balk (moeder van journalist Jaap Balk), 1970. Collectie Provinciale Atlas, Noord-Hollands Archief.

Tekst: Sarah Remmerts de Vries

Bronnen:
Vereniging Hendrick de Keyser
Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland
Vakgroep Restauratie
Monumentaal
Monument en Bed

Publicatiedatum: 09/04/2019