5 min

Het politiebureautje, nou ja, zeg maar politiepost, ligt in het hart van het dorp Sloten, dat tegen Badhoevedorp aan ligt, op een half uur fietsen van de Amsterdamse binnenstad. Het heeft een netto-ruimte van 15 m2. Toen het in 1866 werd geopend, was Sloten nog een zelfstandige gemeente, met winkels, twee kerken (inmiddels Rijksmonument) en maar liefst zeven kroegen, waarvan twee het uiteindelijk hebben gered. In 1922 werd Sloten door Amsterdam opgeslokt.

De winkels zijn er niet meer en de boerderijen zijn onder het zand verdwenen. Alleen de winkelruiten van de vleeschhouwerij en de ronde etalageruiten van de sjieke kruidenierszaak getuigen nog van het verleden. Ook een oude boerderij en wat steegjes met kleine arbeiderswoningen hebben de sloperskamer overleefd.

En dat piepkleine politiebureautje natuurlijk, Dorpsplein 1, dat plek biedt aan een politiecelletje, een kantoortje en een toiletje. Het zou flauw zijn om te suggereren dat het een politiebureautje voor kleine boefjes was, maar keiharde criminelen zijn hier nooit ondergebracht, vertelt Stella van Heezik van Stadsherstel Amsterdam. “Amsterdam had ooit zo’n 50 kleine politiebureautjes, waar dit er één van was. Eigenlijk was het meer een nachtopvang, waar de veldwachter lastige bezoekers van de dorpscafe’s hun roes liet uitslapen, in een celletje van nog geen vier vierkante meter.”

Ook jeugdige Slotenaren die bij het uithalen van kattenkwaad werden betrapt, mochten er een uurtje hun zonden overdenken. Het moet diepe indruk hebben gemaakt, want ze hebben het er nóg over.

Het kleinste politiebureautje van Nederland in Sloten. Beeld: Aart-Jan van Mossel via Stadsherstel. 

Een koude Sinterklaasavond
Eén van de veldwachters die tussen 1950 en 1965 in Sloten heeft gewerkt, was Freek Raat. Hij herinnert zich een koude Sinterklaasavond – buiten ligt ongeveer veertig centimeter sneeuw – als bij hem de telefoon rinkelt. Uit de vrouwengevangenis van Alkmaar is een vrouw ontsnapt en het vermoeden is dat ze op weg is naar Sloten, om met haar familie Sinterklaas te vieren. Ploeterend door de sneeuw komt hij samen bij het opgegeven adres aan als hij de in een zwarte cape gehulde vrouw net ziet komen aanlopen.

De twee agenten laten hun hart spreken en besluiten met de vrouw en haar familie bij haar thuis Sinterklaas te vieren. Pas om tien uur lopen ze gedrieën terug naar de politiepost om twaalf uur ’s nachts wordt de vrouw weer terug naar Alkmaar gebracht, vermoedelijk met een grote glimlach op haar mond. Deze Sinterklaasviering pakken ze haar niet af.

Het klinkt inderdaad erg knus, beaamt Van Heezik. “En dat geldt ook voor de andere verhalen die Freek Raat heeft verteld. Zo krijgt hij bij toeval te horen dat een man die op paling vist, wat blijkbaar niet mag, vroeg op wil staan om controle te ontlopen. Vervolgens staat de veldwachter ook vroeg op, zodat hij de man kon betrappen. Dat vind ik nou ècht zo’n Dik Trom-verhaal, toch?”

De verhalen staan in een boekje dat iedereen die minstens € 75,- aan de crowdfunding bijdraagt in de wacht kan slepen, maar daarover straks meer.

De Dorpsstraat van Sloten rond 1900. Op de achtergrond zie je nog net een heel klein stukje van het politiebureautje.

Babysokjes
De politiepost, waarin de politie nog jarenlang spreekuur houdt, wordt in 2015 opgedoekt. Aangezien het een monument is – het pand staat op de gemeentelijke monumentenlijst omdat het karakteristiek is voor het dorpsgezicht van Sloten -, besluit Stadsherstel Amsterdam het gebouwtje op te knappen. “Het plan is om er weer een winkeltje van te maken, met spulletjes die in het dorp zijn gemaakt, zoals babysokjes, kaarten en houten kunstvoorwerpen. Het wordt tevens een klein VVV-kantoortje, waar je informatie kunt krijgen over wat er zoal in het buurt te doen is. Er komen namelijk best veel mensen langs, die bijvoorbeeld de molen van Sloten bezoeken. Verder wordt het een vertrekpunt voor historische wandelingen. Eigenlijk openen we dus weer een winkeltje in een dorp waar alle winkels inmiddels zijn verdwenen.”

Maar eerst moet er wat achterstallig onderhoud worden weggewerkt. Het gaat daarbij om schilder- en stucwerk, het aanpakken van houtrot en het terugbrengen van de luiken die er ooit hebben gezeten. Ook de antieke politie- en brandmelder uit 1933, in de stijl van de Amsterdamse School, zal worden opgeknapt. Van de drie overgebleven brandmelders is dit de enige die nog op zijn oorspronkelijke plek staat.

De ruim 200 kg zware paal is gegoten door de Amsterdamse metaalgieterij J. Zimmer, die in 1790 is opgericht en ook de befaamde Amsterdammertjes maakte. Als er brand was, kon je een knop indrukken en zo een deurtje openen, waarna je via de ingebouwde telefoon de brandweer bellen. In die tijd hadden de meeste mensen nog geen telefoon.

En het was ook nog eens een ingenieus systeem, want alleen al door het indrukken van de meldknop werd het nummer van de melder telegrafisch doorgeseind naar de centrale van de brandweer. Waarna meteen de twee dichtstbijzijnde kazernes automatisch werden gealarmeerd.

Crowdfunding
Zowel voor de aankoop van het gebouwtje, als voor het opknappen ervan, is een bedrag van  € 50.000,- nodig. Voor de meeste panden die Stadsherstel opknapt, moet geld worden geleend. Maar lenen kost geld, en aangezien de voormalige politiepost een functie krijgt die nauwelijks geld opbrengt, is besloten het benodigde geld via een publieke geldophaalactie (crowd funding) bijeen te brengen.

Wie ook wil dat het kleinste politiebureautje van Nederland wordt opgeknapt en aan een nieuwe leven kan beginnen, kan een bedrag doneren van tussen de € 25,- en € 1000,-. Voor € 25,- ontvangt de gulle gever een linnen tasje met het wapen van Sloten, plus – voor wie altijd al een strafblad heeft willen hebben – een persoonlijk strafblad. Wie het initiatief met € 250,- steunt, krijgt een miniatuur politiebureautje van blauw met wit aardewerk.

De crowdfunding is aangezwengeld door Tamar Frankfurther, voormalig lid van de dorpsraad. Inmiddels is er € 9.000 opgehaald. Meer informatie over de actie is te vinden op www.mijnstadsherstel.nl. Wie vragen heeft, kan contact opnemen met Stella van Heezik: stella@stadsherstel of 020 5200075. En wie meer wil weten over voormalige politieposten in de Amsterdamse regio en in Hilversum, kan hier terecht.

Auteur: Arnoud van Soest

Publicatiedatum: 07/09/2017