Het herenhuis aan zee

‘Hier wordt gehandeld over het beschermen van de landerijen door het afweren van de woede der Bataafse zee’. Deze inscriptie prijkt in het Latijn op de gevelsteen van het Gemeenlandshuis aan de Diemerzeedijk. Het is een oud en statig gebouw, dat qua stijl eerder thuis lijkt te horen aan de Amsterdamse grachten. Wat is het verhaal van dit herenhuis aan zee?

← Vorig verhaal

Volgend verhaal →

1 min

Het Buiten-IJ bij de Diemerzeedijk, met op de achtergrond het Gemeenlandshuis. Collectie Stadsarchief Amsterdam

Het Hoogheemraadschap

Het college van Dijkgraaf en Hoogheemraden van de Zeeburg en Diemerdijk vergaderden sinds 1609 in herberg ‘Daer de Jaeger Uuythangt’. Maar dit was een rommelige vergaderplaats met weinig status. De heren wilden een eigen onderkomen. In 1726 verrees er een nieuw, sjiek pand aan de dijk: het Gemeenlandshuis. Voor de bouw en afwerking werden vooraanstaande ambachtslieden aangetrokken. Het ontwerp kwam van Cornelis van der Does. Het interieur bevat onder meer een door Christiaan Wittenbeeker rijk versierde stucgang, twee schouwen en een trap. Op 24 oktober 1727 hielden de hoogheemraden de eerste maaltijd in de raadkamer van het Gemeenlandshuis.

Het Gemeenlandshuis aan de Diemerzeedijk

Multifunctioneel kantoor

Het Gemeenlandshuis moest dienen als kantoor, vergaderruimte én archiefbewaarplaats. Ook moest er in het huis een goede maaltijd kunnen worden opgediend, want vergaderingen en inspecties van dijken konden in die tijd meerdere dagen duren. Op de eerste verdieping bevonden zich slaapvertrekken voor de hoogheemraden. De keuken en de woning van de kastelein waren in de kelder. Aan de polderzijde van het huis stonden een stal en een koetshuis in een symmetrische tuin.