2 min

Dit 17de-eeuwse dubbel huis is in de 19de eeuw gewijzigd, o.a. door het aanbrengen van een eenvoudige rechte kroonlijst en een nieuwe deuromlijsting. Het 17de-eeuwse huis, dat in de kern nog bestaat, is oorspronkelijke bebouwing: het eerste huis op deze locatie gebouwd in de Vierde Uitleg van 1663. De bouwheer was Jan Six, de burgemeester en beschermheer van verschillende kunstenaars, onder wie Rembrandt en Joost van den Vondel. Rembrandt vereeuwigde Six in 1654 in een expressief portret, een schilderij dat nog steeds in het bezit van de familie Six is.

Gevel Herengracht 619. Foto: W. Schoonenberg / Digitaal Grachtenhuis.

‘Strakke stijl’

Jan Six liet zijn huis aan de Herengracht ontwerpen door Adriaan Dortsman (1635–1682), een architect die waarschijnlijk belangrijke opdrachten als de Nieuwe Lutherse Kerk aan zijn belangrijke beschermheer te danken had. Six en Dortsman waren buren: de architect kreeg de kans naast het huis van Six een heel blok woonhuizen te ontwerpen waarvan hij er zelf één bewoonde: Herengracht 625. Het niet uitgevoerde ontwerp dat Dortsman maakte voor het huis van Six is zeer monumentaal: hij paste niet vijf maar drie vensterassen toe waardoor de gevel een geslotenheid en voornaamheid krijgt. De gevel is exact een vierkant, terwijl de kap vanaf de straat nauwelijks is te zien. De bewerkte en van beeldhouwwerk voorziene ingangspartij is de enige versiering. Het is het oudst bekende ontwerp van Dortsman. De ‘strakke stijl’ van Dortsman werd eind zeventiende eeuw populair en is bij meerdere grachtenhuizen toegepast. Het belangrijkste kenmerk van deze laatste fase van het Hollands Classicisme, is dat het gebruik van de klassieke orden tot een minimum werd beperkt. De nadruk ligt niet op de klassieke ornamenten, maar op de gevelverhoudingen. Alhoewel het ontwerp van Dortsman niet is uitgevoerd, lijkt het werkelijk gebouwde huis van Six er veel op, zij het dat voor een meer traditionele opzet is gekozen. Het was de bedoeling het pand te voorzien van een balkon, maar ook dat is niet doorgegaan.

Portret van Jan Six I door Rembrandt (1654). Foto: Digitaal Grachtenhuis.

Bouwgegevens

Gebouwtype: Woonhuis (dubbel huis)
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Strakke Stijl
Bouwjaar: 1667–1669, 19de eeuw
Architect: Adriaan Dortsman Opdrachtgever/eerste gebruiker: Jan Six I (1618–1700)

Monumentstatus: Rijksmonument

Publicatiedatum: 21/03/2014