3 min

Toevallig kwam juist in die tijd een gemeentebode en marktmeester te overlijden. Beek kreeg een tweede kans en werd ondanks zijn misstappen in de vacature benoemd. Sindsdien was hij een naaste collega van de toen 75-jarige Willem Markus. Als marktmeester waren zij belast met het innen van marktgelden op jaarmarkten (zoals de kermis) en weekmarkten. In 1906 ontstonden er opnieuw problemen. Tijdens een ziekteperiode van Markus nam Beek uit een kastje in de bodekamer geld weg uit de gezamenlijke fooienpot. Het jaar daarop merkte na zijn ontslag Markus dat er minder plaatsgeld voor de kermis was geïnd dan voorgaande jaren. Uit navraag bij de kraamhouders bleek dat de houder van een oliebollenkraam, een draaimolen en een ‘luchtschommel’ hun plaatsgeld per postwissel aan Beek hadden overgemaakt. Beek moest uiteindelijk toegeven dat hij het geld had achtergehouden. Markus beloofde hem niet aan te geven als hij het geld binnen twee dagen terugbetaalde. Dit lukte Beek dankzij zijn zoon. Maar ondanks zijn toezegging stapte Markus toch naar de burgemeester. Beek werd hierop op 17 mei 1907 ontslagen.

Johannes Jacobus Beek. Deze foto van Beek werd gemaakt vlak na zijn arrestatie in 1910. (Noordhollands Archief Haarlem)

Wat er daarna met Beek gebeurde wordt later uitvoerig beschreven door een van zijn zoons. De familie ging er na zijn ontslag financieel zwaar op achteruit. Vier van zijn kinderen waren reeds gehuwd en konden zichzelf redden, maar zijn vrouw was ziekelijk en een ‘zwakke’ dochter woonde ook nog thuis. Daarnaast had hij nog een ‘achterlijke’ zoon die maar 2,50 per week verdiende. Het werd Beek dagelijks aangerekend dat hij zijn handen niet thuis had gehouden. Zijn winkel, een bestelhuis voor de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij alwaar hij ook sigaren verkocht, liep zo slecht dat hij maar 1 gulden per week verdiende. Dankzij een klein baantje als kantoorbediende, waarvoor hij schrijf en loopwerk deed en waarmee hij 15 gulden per maand verdiende, kon hij financieel het hoofd net boven water houden. Beek liep na zijn ontslag met zelfmoordneigingen rond. Hij probeerde zich op zolder op te hangen en zichzelf te verdrinken. Zijn wroeging over zijn daad sloeg uiteindelijk om in toenemende haatgevoelens tegen Markus, die beloofd had hem niet te zullen verraden. Hij bazuinde tegen iedereen door wat Markus hem aangedaan had, en hoe slecht Markus in zijn ogen was. In augustus 1910 waren zijn wraakgevoelens zo hoog opgelopen dat Beek besloot om Markus te vermoorden. Naast pure wraak had Beek de stille hoop dat hij Markus, na zijn dood, zou kunnen opvolgen als afslager van onroerend goed. Hij had immers eerder ook een nieuwe kans gekregen van de gemeente nadat een functie vacant geworden was. Het idee om Markus te vergiftigen kreeg Beek na het lezen van een roman. Beek voerde zijn aanslag tot in de puntjes uit, zodat geen enkel spoor naar hem kon leiden. Hij liet een zwager rattenkruid kopen, en testte dat op ratten. Later liet hij zijn zwager nog weten dat hij inderdaad een dode rat had aangetroffen op zolder. Zijn zwager wist nog niet dat Beek nog meer plannen met het rattenkruid had. Hoe Beek zijn aanslag ten uitvoer bracht zal in de volgende tekst aan de orde komen

Auteurs: Richard Sandbrink en Jan de Bruin

Publicatiedatum: 24/10/2011