Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

De kerk van Beets

Het Beetser kerkje is een goed voorbeeld van hergebruik, zelfs van heel vroege datum. Misschien al eerder, maar zeker vanaf de vroege achttiende eeuw deed het gebouw ook dienst als schooltje en raadzaal. Het koor was destijds door een verdiepingsvloer opgedeeld in twee ruimten: beneden werd aan de dorpskinderen les gegeven, boven was de raadzaal waar de dorpsraad bijeenkwam. Nadat het schooltje eind negentiende eeuw naar een nieuw schoolgebouw tegenover de kerk was verhuisd, werd de ruimte gebruikt als gymnastieklokaal. Nu bevindt zich hier de consistoriekamer en wordt er niet meer gesport in de kerk. De kerk is in 1982 door de hervormde gemeente Zeevang overgedragen aan de Stichting Oude Hollandse Kerken (SOHK) en de raadzaal in 2009 door de (burgerlijke) gemeente aan dezelfde stichting.

Raadselachtige bouwgeschiedenis

De geschiedenis van deze kerk gaat naar alle waarschijnlijkheid terug tot 1360 toen er een houten kerkje met zadeldak op deze plek stond. De huidige kerk is een eenbeukige kruiskerk gebouwd op de plaats van een oudere kerk. We weten niet of het een houten of een bakstenen kerk was. Het brede schip stamt uit het einde van de vijftiende eeuw of begin van de zestiende eeuw en was oorspronkelijk een stuk smaller van opzet. Kennelijk was het aantal kerkgangers aanmerkelijk toegenomen. Het torentje is van latere datum dan het schip want het doorsnijdt letterlijk de oudere kapconstructie. Het gebruik van een naaldspits doet vermoeden dat het torentje in de zestiende eeuw is aangebouwd.

Zicht op het dorp Beets met de kerk, 1732. Collectie Provinciale Atlas Noord-Holland, Noord-Hollands Archief.

Gewelfschilderingen

De kerk van Beets heeft een bijzonder fraai interieur, met name de schilderingen van fleurige veldbloemen op de houten gewelven vallen op en maken de kerk bijzonder feestelijk. Er wordt verteld dat deze bloemdecoraties door Noorse walvisvaarders in het begin van de zeventiende eeuw zouden zijn gemaakt. Maar naar alle waarschijnlijkheid zijn deze bloemdecoraties net als in andere Noord-Hollandse kerken, zoals in de kerken van Schermerhorn en Broek in Waterland, aangebracht door lokale kunstenaars. De schilderingen in het koor zijn grotendeels origineel, die in het schip zijn reconstructies uit de tijd van de grote restauratie van 1963-1965. Onder de schildering van de Boom des Levens in het koor (de vroegere raadzaal) hebben inmiddels vele geliefden elkaar het ja-woord gegeven.

Detail van een van de gestileerde bloemschilderingen op de gewelven. Beeld: Stichting Oud Hollandse Kerken (SOHK).

Het culturele hart van Beets

Er vinden nog steeds kerkdiensten plaats, maar de kerk is vooral het culturele centrum van Beets. De kerk wordt gebruikt voor culturele activiteiten en is te huur voor bijeenkomsten en feesten. Zowel het schip als de oude raadzaal zijn officiƫle trouwlocaties van de gemeente Zeevang. De kerk wordt beheerd en geƫxploiteerd door de plaatselijke commissie Beets.

De kerk van Beets in 1949. Foto door H. van der Wal, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Multifunctioneel gebruik

In mei 2011 is opnieuw een grote restauratie afgerond. De kap en de toren dreigden ten prooi te vallen aan actieve boktorren. Ook zijn bij deze restauratie voorzieningen aangebracht om de publiekstoegankelijkheid te vergroten en multifunctioneel gebruik beter mogelijk te maken. De kerk staat er weer prachtig bij en is een bezoek meer dan waard.

Auteur: Henk Frijters (Kerk Beets) en Redactie ONH i.s.m. Stichting Oude Hollandse Kerken

Publicatiedatum: 03/06/2011

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.