De Hallen Amsterdam.

Bron foto: Franklin Heijnen, Flickr: amsfrank.

De Hallen Amsterdam.

19e-eeuwse stadsuitbreiding

De remise, oorspronkelijk ‘Westelijke Tramremise’ genoemd, is een typisch gebouw van de laat-negentiende-eeuwse stadsuitbreiding. Het is een functionalistisch complex van langgerekte aaneengesloten hallen met de passage als een soort dwarsverband. Aan de straatkant zijn monumentale bakstenen gevels te zien, waarachter zich een enorme ruimte bevindt. In deze vorm is er geen enkele andere remise meer in Nederland te vinden, wat het gebouw uniek maakt. De tramremise is daarom ook niet voor niets een rijksmonument. Daarnaast is het gebouw ook in het bezit van één van de laatste twee in Nederland aanwezige exemplaren van de oude driewegwissel.

Tramremise.

Tramremise van de Gemeentetram Amsterdam 1903, Tollensstraat 60. Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Tramremise.

Stalling en werkplaats

Tijdens de elektrificatie van de Amsterdamse tramlijnen begin twintigste eeuw werd de remise in gebruik genomen door de Gemeentetram Amsterdam, later GVB. Vanaf 1902 gingen trams aan het Bellamyplein de remise in en uit. Het grote complex werd daarnaast als centrale werkplaats en onderhoudsplaats van Amsterdamse bussen gebruikt. In de loop van de tijd werden de stalling en het onderhoud naar andere locaties in de stad verplaatst. De remise functioneerde vervolgens tot 1996 wel nog als centrale werkplaats, waarna de museumtrams van het Amsterdams Openbaar Vervoer Museum (AOM) en diverse creatieve bedrijven onderdak vonden in het ruime complex.

Voormalige tramremise Tollensstraat.

De voormalige tramremise en centrale werkplaatsen na sloop van latere aanbouwen, 2009. Bron: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam, Collectie foto’s eigen fotodienst. Vervaardiger: Martin Alberts.

Voormalige tramremise Tollensstraat.

Herbestemming

Al in 2005 werd de remise ontruimd, omdat er vanuit voormalig stadsdeel Oud-West plannen waren om het complex te verbouwen tot cultureel centrum. Architectenbureau J. van Stigt bv werd hier al in 2007 voor benaderd. Vanwege de relatief slechte economische situatie werd dit plan in 2009 nog voor de uitvoering stopgezet. Een jaar later werd er opnieuw naar de eerdere plannen voor herbestemming van de remise met behoud van het monumentale gebouw gekeken. Dit keer werden de buurtbewoners er nauw bij betrokken.

TROM

In het voorjaar van 2010 vormde zich de Tramremise Ontwikkeling Maatschappij (TROM) uit het initiatief van een aantal belanghebbende partijen en sympathisanten, waaronder de buurtbewoners en het architectenbureau. Een alternatief tweede plan werd ingediend. Dit kreeg in oktober 2011 de voorkeur boven het eerste plan. De bouw van De Hallen startte vervolgens in 2012 en in de loop van 2014 werd het culturele centrum in verschillende fases opgeleverd. Een grote variatie aan huurders gaf hierna vorm aan de voormalige remise.

Foodhallen, De Hallen Amsterdam.

Hal 3, restaurant in Foodhallen, De Hallen Amsterdam (2014). Bron foto: Franklin Heijnen, Flickr: amsfrank.

Foodhallen, De Hallen Amsterdam.

De verschillende Hallen

De verschillende huurders hebben ieder een eigen plek in één van de hallen. In hal 1 zijn de bibliotheek, het Hotel de Hallen en Eenmedia te vinden. Als je naar de film wilt, moet je bij hal 2 zijn, de ‘Filmhallen’. Hier is in bioscoopzaal 7 de oude Parisienzaal uit 1924 te vinden, een historische tot werelderfgoed bestempelde zaal in art deco stijl. Eten en drinken is in hal 3, de ‘Foodhallen’, te vinden, de meest monumentaal gave en oudste hal van de voormalige tramremise. In de Hallenstudio’s, hal 4, zullen televisieprogramma’s opgenomen worden en evenementen plaatsvinden. Hal 5 vormt de ‘Ambachtenhal’ waar een aantal leermeesterbedrijven en het kinderdagverblijf zitten. De Passage is hal 6 en in hal 7 hebben meerdere diverse huurders zich gevestigd waaronder kunstuitleen, galerie en podium ‘Beeldend Gesproken’, fietsenwerkplaats ‘Recycle’ en ontwerpbureau ‘Grand&Johnson’.

Geschreven door Liza Koppenrade

Bronnen

Architecten Bureau J. van Stigt (z.d.), De Hallen, geraadpleegd op 11 februari 2015 van: http://www.burovanstigt.nl/product/de-hallen-2/

De Hallen Amsterdam (z.d.), geraadpleegd op 11 februari 2015 van: http://dehallen-amsterdam.nl/

De Hallen Studio’s (z.d.), De Hallen Amsterdam, geraadpleegd op 11 februari 2015 van: http://www.dehallenstudios.nl/de-hallen-amsterdam.html

Publicatiedatum: 10/02/2015