3 min

Erepoort op het Fnidsen, ter gelegenheid van de geboorte van Prinses Juliana op 30 april 1909.

Erepoort op het Fnidsen, ter gelegenheid van de geboorte van Prinses Juliana op 30 april 1909.

Hoewel Koninginnedag landelijk al vanaf 1890 werd gevierd, gebeurde dat in Alkmaar pas voor het eerst in 1927. Tot dan toe vormde de jaarlijkse kermis, die eind augustus werd gehouden, een organisatorische belemmering voor verdere festiviteiten. Met de oprichting van de Alkmaarse Oranjevereniging kwam daar op 31 augustus 1927 dus verandering in.

Anoniem gedicht ter ere van de eerste Koninginnedag in 1890, gepubliceerd in ’t Vliegend Blaadje.

Anoniem gedicht ter ere van de eerste Koninginnedag in 1890, gepubliceerd in ’t Vliegend Blaadje.

Eerste koninginnedag

De eerste koninginnedagviering in Alkmaar werd luister bijgezet door verschillende muziekkorpsen. Waarschijnlijk moesten de Alkmaarders nog even wennen aan de nieuwe festiviteiten, want de publieke belangstelling was die ochtend gering. Wel waren er mensen afgekomen op de speciale kerkdiensten. Ook de oproep om de rood-wit-blauwe vlag uit te hangen vond gehoor bij veel Alkmaarders. Het gezang van kinderen van de drie hoogste klassen van de lagere scholen trok in de loop van de ochtend veel publiek naar het Waagplein. Onder leiding van dirigent P. Schipper werd daar uiteraard ‘Wien Neêrlands bloed’ gezongen, op dat moment het officiële volkslied. Ook ons huidige volkslied, het ‘Wilhelmus’ werd uit volle borst meegezongen. Voor de kleinere kinderen waren er ’s middags in de Muziektuin optredens van een buikspreekster en een goochelaar.

Op Koninginnedag 1928 werd door Alkmaarse atleten een estafette gelopen over een afstand van 5000 meter. Hier poseren ze voor de luchtballon van Pottum.

Op Koninginnedag 1928 werd door Alkmaarse atleten een estafette gelopen over een afstand van 5000 meter. Hier poseren ze voor de luchtballon van Pottum.

Spectaculaire ballonvlucht

Een jaar later pakte de Alkmaarse Oranjevereniging het al een stuk grootser aan. Op 31 augustus 1928 werd de Rotterdamse ‘luchtschipper’ Willem Pottum uitgenodigd om met zijn luchtballon acte de présence te geven op de koninginnedagviering. Pottum was een beroemdheid; in het hele land was hij bij evenementen aanwezig. Dat hij zijn tijd ver vooruit was, blijkt wel het feit dat hij zich liet sponsoren met reclameteksten op zijn ballon. De Wieringer Courant was getuige van het spektakel in Alkmaar: “Er kon één passagier mee in de ballon en dat was natuurlijk een krantenman; die zijn zoo ongeveer overal haantje de voorste. Doch in Alkmaar zijn twee kranten en daarom waren er ook twee liefhebbers voor de luchtreis. Toen moesten ze dus loten, waarna de één met een vrolijk gemoed opsteeg en de andere diep in de put achterbleef.” De gelukkige was verslaggever Otten van de Alkmaarsche Courant. Hij mocht mee de lucht in. Uiteraard heeft hij in de Alkmaarsche Courant een uitgebreid verslag gedaan van de vlucht. Binnen vijf minuten steeg de ballon naar 600 meter. Otten kon vanuit de lucht Bergen en Castricum zien liggen. Om het spektakel voor de toeschouwers op de grond te vergroten, gooide Pottum tijdens de vlucht een houten reclamepop aan een parachute naar beneden.

Het opstijgen van de luchtballon met de heren Pottum en Otten. Aan de mand hangt de reclamepop die later aan een parachute naar beneden gegooid werd.

Het opstijgen van de luchtballon met de heren Pottum en Otten. Aan de mand hangt de reclamepop die later aan een parachute naar beneden gegooid werd.

Boze boer

Na anderhalf uur eindigde de ballonvlucht in een weiland in de Enge Wormer. In dit – volgens Otten – “onbeteekenende wereldvlekje” werden de ballonvaarders niet al te hartelijk ontvangen door de eigenaar van het land: “De waterlandige inboorlingen namen zoo’n arrogante houding aan dat men onwillekeurig zou zeggen: ‘de politie moest er naar kijken.’” Het kwam er simpelweg op neer: de boer wilde geld zien. Dat was Pottum niet van plan. “Als ik dat geweten had, dan had ik je dood lééten léézeren”, zei de boer vervolgens. Uiteindelijk kreeg hij een tientje van Pottum, iets wat journalist Otten niet terecht vond. Het was per slot van rekening Pottum die voor hen een ‘voorstelling’ was komen geven! En zo eindigde Koninginnedag 1928 in een weiland ver buiten Alkmaar… De terugreis per trein zal een stuk minder spectaculair zijn geweest.

Publicatiedatum: 15/11/2013