1 min

Misdadigers hoefden in de Gouden Eeuw niet vreemd op te kijken als ze veroordeeld werden tot de allerzwaarste straf, de doodstraf. Als hun leven toch gespaard werd, kon het zomaar gebeuren dat ze niet meer welkom waren in hun woonplaats. Ze werden dan verbannen en mochten voor een tijd – soms zelfs voor altijd – niet meer binnen de grenzen van hun stad, dorp of zelfs graafschap komen.

Maarten Oortwijn, Gezicht op de grens tussen Hoogkarspel en Westwoud met de banpaal, ca. 1970-1990. Collectie Provinciale Atlas, Noord-Hollands Archief.

Om die grenzen duidelijk aan te geven, werden er banpalen geplaatst. Deze markeren het rechtsgebied van de plaats. Aan de Streekweg, op de grens van Westwoud en Hoogkarspel, staat nog zo’n banpaal uit 1754. Deze gaf de grens aan tussen Westwoud en de stede Grootebroek, waar Hoogkarspel destijds toe behoorde. Het is een grijs geverfde zandstenen paal op een bakstenen voet. Bovenop de paal zit een lichtgekleurde leeuw, die een wapenschild in zijn klauwen houdt.

Links: de ongerestaureerde banpaal omstreeks 1959 (Foto Westfries Archief). Midden: de gerestaureerde banpaal in 2009 (Foto TM). Via Westfries Genootschap. Rechts: de banpaal anno nu (via Google Streetview).

Nadat op dit wapenschild 32 jaar lang het wapen van Westwoud te zien was, is de banpaal in 2016 voorzien van het wapen van Grootebroek. Dit wapen bestaat uit een zilveren boom tegen een koningsblauwe achtergrond. Tussen de takken bevinden zich drie sterren, in dezelfde gouden kleur als de lijst. De sterren zijn een verwijzing naar de drie dorpen die oorspronkelijk onder de stede Grootebroek vielen: Bovenkarspel, Hoogkarspel en Lutjebroek.

Publicatiedatum: 19/06/2019