3 min

Iets noordelijker staat het achttiende-eeuwse landhuis Boekesteyn. Op de buitenplaats ligt zowel een landschappelijk ingericht parkbos, als een meer open weidelandschap. Boekesteyn is een publiek toegankelijk wandelgebied met een bezoekerscentrum van Natuurmonumenten. In het herenhuis is het hoofdkantoor van de Nederlandse Postcode Loterij gevestigd. De buitenplaats is een rijksmonument. Daarbij horen het huis, de aanleg, de boerderij Brambergen, het blok dienstwoningen aan Noordereinde 271, de tuinmanswoning aan Noordereinde 281 en het daarnaast gelegen koetshuis met koetsierswoning.

Prentbriefkaart van Boekesteyn.

Van Schaeck tot Sautijn

De eerste eigenaar van het terrein van Boekesteyn is Benedictus Schaeck. Hij bouwt er een boerderij met herenkamer. Op een kaart uit 1774 staat het vermeldt als ’t huis te Brambergen. Bij de boerderij staan dan twee hooibergen en een huismanswoning. De boerderij wordt wel het oudste gebouw van ’s-Graveland genoemd.

In het begin van de achttiende eeuw komt het gebied in bezit van de eigenaren van het naastgelegen Schaep en Burgh, het echtpaar Schaep-Bicker. In 1722 wordt het perceel van het latere Boekesteyn verkocht aan Nicolaes Sautijn. Op een kaart uit 1725 staat ter plaatse van het huidige huis een herenhuis in een geometrisch aanlegde tuin.

De bouw van het huis

Rond 1750 koopt Salomon Dedel het landgoed en geeft het de naam Boekesteyn, vermoedelijk naar de beuken die er stonden. Het huis Boekesteyn wordt rond 1770 in opdracht van Dedel gebouwd. Het is een sober doch statig vierkant huis in baksteen. Aan de voorzijde geeft een dubbele gebogen trap toegang tot de centrale entree en aan de achterzijde ligt in de middenas een driezijdige tuinkamer.
Op een kaart van de buitenplaats uit 1774, het sterfjaar van Dedel, staat het huis met een diepere uitbouw tegen het midden van de achtergevel en twee flankerende bijgebouwen met vleugels naar achteren. De middenas van de tuin wordt doorgezet in de geometrische aanleg aan de achterzijde, met een sterrenbos, een centrale vijver en verder oostwaarts een parkbos met slingerpaden. Ten zuiden van de boerderij Brambergen ligt een grote moestuin.

Na de dood van Salomon Dedel in 1774 blijft het in de familie tot het in 1785 aan Martinus Alewijn wordt verkocht. Vanaf circa 1810 laten hij en zijn vrouw Margaretha Backer de tuin inrichten in de Engelse landschapstijl. De vijver wordt vergraven tot langgerekte slingervijver en er wordt een parkbos met slingerpaden gecreëerd. Delen van de achttiende-eeuwse centrale as zijn daarin bewaard gebleven.

In het laatste kwart van de negentiende eeuw worden aan de overzijde van het Noordeinde een rijtje dienstwoningen, een tuinmanswoning en een koetshuis met koetsierswoning gebouwd.

Boekesteyn, 2008. Via Wikimedia.

Toren en laboratorium

Als Willem Röell in 1915 eigenaar wordt van Boekesteyn laat het huis verbouwen en voegt er de vierkante toren met serre en terras aan de achterkant aan toe. Na de Tweede Wereldoorlog laat de weduwe Röell-Van Loon het huis nogmaals verbouwen.

In 1950 houdt de geschiedenis van particulier familiebezit op Boekesteyn op. De nieuwe eigenaar is het bedrijf Philips-Duphar BV, die er een agro-biologisch laboratorium vestigt. Sinds 1992 is de buitenplaats eigendom van de buurman, de Vereniging Natuurmonumenten. De boerderij is ingericht tot bezoekerscentrum en er is een instructietuin met een moeras gedeelte toegevoegd. In de herstelde aanleg ligt achter het huis een nieuwe hartvormige en een nieuwe ovale vijver in de zuidoosthoek. Tussen het herenhuis en de boerderij staat een modern langgerekt kantoorgebouw.

Landschap Noord Holland / Cultuurcompagnie

Publicatiedatum: 30/04/2012