Hoewel Sri Lanka zo’n tienduizend kilometer verderop ligt, waan je je in Nederhorst den Berg toch even in Zuid-Azië. Een omgebouwde boerderij aan de Horster Middenweg is daar in gebruik als tempel en klooster voor Sri Lankaanse boeddhisten. In het hart van de tempel kunnen offers gebracht worden bij een groot goudkleurig Boeddhabeeld, om het beeld heen is ruimte voor meditatie en reflectie. De tapijten op de grond nodigen uit om te gaan zitten en de verstilling op te zoeken.

Het klooster is in 2015 overgenomen van Vietnamese boeddhisten die naar een groter onderkomen in Almere verhuisden. Zo kwamen de Sri Lankaanse boeddhisten terecht in de Horstermeer, een cirkelvormige droogmakerij in het Vechtplassengebied. Na een eerste poging in de zeventiende eeuw is de polder in 1882 definitief drooggelegd. Maar het bleef een drassig landschap dat nog altijd enkele meters onder zeeniveau ligt. Tegenwoordig is het deels in gebruik als agrarisch gebied en deels als natuurgebied, beheerd door Natuurmonumenten.

Terug naar de wortels

Tussen al dat natuurschoon leven en werken de monniken van het Mahamevnawa-klooster. Vanuit het klooster proberen ze de leer van Boeddha in zijn meest pure vorm te beoefenen en over te brengen op belangstellenden. De Mahamevnawa-traditie is in 1999 in Sri Lanka ontstaan als reactie op de manier waarmee het boeddhistische geloof doorgaans beleden wordt. Mahamevnawa-boeddhisten kijken direct naar de oudste Pali-geschriften, die gezien worden als de wortels van het geloof. Van daaruit hopen ze dichterbij de oorspronkelijke boodschap van de Boeddha te komen.

Deze stroming kreeg al snel zoveel aanhangers dat er alleen in Sri Lanka al meer dan vijftig kloosters gesticht zijn. Ook elders schoten de kloosters als paddenstoelen uit de grond. Het klooster in Nederhorst is het 23^e klooster in het buitenland en het eerste op Nederlandse bodem. Inmiddels heeft de tempel meer dan tweehonderd leden uit het hele land, die het klooster op allerlei manieren steunen. De vier monniken mogen namelijk niets zelf kopen en zijn compleet afhankelijk van wat mensen hen geven – ook eten en drinken. Hun enige bezit is de rode doek die ze om hun lijf dragen.

De weg naar Verlichting

Het kloosterleven begint meestal al rond drie à vier uur ’s morgens met een meditatie. Mediteren is een belangrijk onderdeel van de dag, waar de tempel en prachtige kloostertuin bij uitstek op ingericht zijn. De monniken hanteren vijf basisregels: niet doden (zelfs geen insecten!), niet stelen, niet liegen, geen overspel plegen en geen geestverruimende middelen (zoals alcohol en drugs) gebruiken. Ook mengen ze zich niet graag in politieke discussies. Hoofdmonnik Bhante Ānandagosha thera, die het langst in het klooster woont, ziet erop toe dat deze regels worden nageleefd.

Die leefregels zijn gestoeld op de eeuwenoude leer van de Boeddha, oftewel Siddhartha Gautama. Siddhartha was een prins die zo’n 2.500 jaar geleden in Noord-India leefde. Tijdens zijn leven bereikte hij Verlichting en wist zo de cirkel van Karma (dood en wedergeboorte) te doorbreken. Zijn leer is erop gericht Nirvana te bereiken, een staat van vrijheid, rust en eenheid met alles om je heen. Daarvoor ontwikkelde hij het Edele Achtvoudige Pad, waarin onder meer zuiver denken, spreken en handelen een hoofdrol spelen. Het Boeddhisme is dan ook niet zozeer een religie, als wel een levenswijze. De leefregels van het klooster zijn hiervan afgeleid.

Tamils en Singalezen

De boeddhistische levensvisie begint in Nederland de afgelopen decennia aan populariteit te winnen, maar wordt in Azië al duizenden jaren beoefend. In Sri Lanka is het zelfs de grootste ‘religie’. Ongeveer 69 procent van de eilandbevolking noemt zichzelf boeddhist, 15 procent is hindoe en het resterende deel is christen of moslim. In Nederland wonen zo’n tienduizend mensen uit Sri Lanka. De meerderheid van hen is hindoe (Tamils) en slechts een klein deel is boeddhistisch (Singalezen).

Hun aanwezigheid is verklaarbaar vanuit de historische connectie die Nederland met het eiland heeft. Sri Lanka, dat tot 1972 Ceylon heette, was namelijk in de zeventiende eeuw een Nederlandse kolonie. Tegen het eind van de achttiende eeuw namen de Britten Ceylon van de Nederlanders over. Nog steeds woont er op Sri Lanka een groep mensen die afstamt van zeventiende-eeuwse Nederlandse mannen, die kinderen kregen met Ceylonse vrouwen. Zij noemen zichzelf ‘Burghers’.

Vanwege politieke onrust en geweld in het noorden van het land vluchtten in 1985 zo’n 3.500 Sri Lankanen naar Nederland toe, waar ze onderdak kregen. Dit waren voornamelijk hindoeïstische Tamils, die als minderheidsgroep in hun eigen land onderdrukt werden. Hun afstammelingen wonen nog steeds in Nederland en vormen het grootste gedeelte van de Sri Lankaanse gemeenschap. Gelukkig komen spanningen tussen de Tamils en de Singalezen hier nauwelijks voor.

Iedereen is welkom

Wie de jaarlijkse Open Dag van het Mahamevnawa-klooster bezoekt, wordt even helemaal ondergedompeld in de cultuur van Sri Lanka. Hapjes, drankjes en optredens brengen de sfeer van het Zuid-Aziatische eiland tot leven. Langs de oprijlaan staan gekleurde vlaggen en alle bezoekers worden uitgenodigd om een roos te offeren in de tempel – wel eerst even je schoenen uitdoen. De Open Dag wordt elk jaar georganiseerd om bekendheid te geven aan de tempel en om donaties binnen te halen. De opbrengst van de eetkraampjes komt direct ten goede aan het klooster en haar bewoners.

Ook organiseert het klooster regelmatig cursussen waarin meditatietechnieken en de leer van de Boeddha onderwezen worden, tegenwoordig zelfs in het Nederlands. Aan deelname zijn geen kosten verbonden, want de monniken ‘zijn blij u de leer van de Boeddha “gewoon” aan te mogen bieden’, zo vermeld een flyer. Maar ook op andere momenten is iedereen welkom in de tempel. Want wie open staat voor de boodschap van de Boeddha, wordt een gelukkig mens.

Op dinsdag 17 juni 2025 start een nieuwe kennismakingscursus ‘Boeddhisme en meditatie’ in het Mahamevnawa-klooster, die zowel op locatie als online te volgen is. De cursus bestaat uit acht lessen en duurt tot en met 5 augustus. Kijk hier voor meer informatie.

Tekst: Sarah Remmerts de Vries

Bronnen:

• Bezoek aan de Open Dag van het Mahamevnawa-klooster op zondag 8 juni 2025.
• Boeddhistische Unie Nederland: Mahamevnawa Tempel.
• Vijf eeuwen migratie: Sri Lanka.
• Koning Aap: religies in Sri Lanka.
• Boeddhistisch Dagblad (14 maart 2019).
• AD (23 april 2019).
• Noordhollands Dagblad (4 juni 2019).
• De Gooi en Eemlander (6 juni 2022).
• NH Nieuws (24 juni 2024).

Publicatiedatum: 16/06/2025