27 augustus 1856: Naatje op de Dam onthuld

In 1856 verrees op de Dam een beeld ter herinnering aan de strijd tegen de Belgen tijdens de Belgische onafhankelijkheidsoorlog in 1830/31. Deze door Nederland verloren strijd leidde tot de afscheiding van ons zuidelijke buurland, hetgeen pas in 1839 resulteerde in een officiële erkenning van de staat België.

1 min

De Eendracht wordt ‘Naatje’

Binnen het klimaat dat in de negentiende eeuw opkwam om de grootse vaderlandse geschiedenis te bezingen, paste ook het initiatief tot het plaatsen van een nationaal monument op de Dam – als landelijk podium – om de eensgezinde strijd tegen de Belgen te eren. De toepasselijke, officiële naam was ‘De Eendracht’, maar aangezien velen het beeld niet fraai vonden, werd het in de volksmond alras ‘Naatje’ genoemd.

Beeld na halve eeuw verwijderd

Op het schilderij van R.J. van Arum in de collectie van het Amsterdam Museum zien we dit beeld, pal voor het Paleis op de Dam, en rechts hiervan de Beurs van Zocher op de plaats waar nu De Bijenkorf staat. Het beeld, dat hier op 27 augustus 1856 door Koning Willem III werd onthuld, werd weer weggehaald in 1913. In Amsterdam was nog lang een bekend deuntje: ‘Naatje op de Dam / Die moest verdwijnen – Die moest verdwijnen / Naatje op de Dam / Die moest verdwijnen voor de elektrieke tram’.

Auteur: Frans Oehlen.

Straatvegers op de Dam met de Beurs van Zocher, door R.J. van Arum.

Het schilderij is gemaakt ter gelegenheid van de opening in 1883 van het nieuwe gebouw van de ‘Maatschappij voor den Werkenden Stand’ aan de Kloveniersburgwal. Beeld: collectie Amsterdam Museum.

Straatvegers op de Dam met de Beurs van Zocher, door R.J. van Arum.