2 min

Wat is de ontstaansgeschiedenis van het kasteel?

Kastelen zijn versterkte bouwwerken die in de middeleeuwen werden gebouwd. Verdedigingswerken waar de adellijke bewoners zich veilig terug konden trekken in nood. De meeste kastelen werden gebouwd in het noorden en oosten van ons land. In Groningen praten ze ook wel over borgen, in Friesland over staten of stinsen en in Overijssel en Drenthe noemen ze het havezaten. Extra versterkte kastelen worden ook wel burcht of slot genoemd.

Na de middeleeuwen (en de opkomst van het buskruit) werden veel kastelen verbouwd tot buitenplaats omdat de verdedigingsfunctie was verdwenen. De buitenplaatsen die in Utrecht, Holland en Zeeland het landschap sieren (bijvoorbeeld langs de Vecht of de Utrechtse Heuvelrug) hebben een andere ontstaansgeschiedenis. Ze werden in de 17^e en 18^e eeuw gebouwd door rijke burgers die een fijn buitenhuis wilden om de stad te ontvluchten. Hoewel deze huizen lijken op kastelen, hadden ze geen enkele verdedigingsfunctie. Deze buitenplaatsen doen, hoe mooi ook, niet mee aan de verkiezing Allermooiste kasteel van Nederland.

Kasteel Muiderslot in Muiden, een van de deelnemende kastelen. Foto: MrsBrown, via Pixabay.

Welke kastelen doen mee aan de verkiezing?

Kastelen die voldoen aan deze criteria:

• middeleeuwse oorsprong
• (gedeeltelijk) zichtbare slotgracht, ophaalbrug, torens en versterkte muren
• rijksmonument
• (regelmatig) geopend voor bezoek (niet alleen de tuinen)

 
In samenwerking met de Nederlandse Kastelenstichting en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed heeft de ANWB 50 kastelen geselecteerd. Deze selectie voldoet aan alle criteria. Dat het er 50 zijn geworden heeft vooral te maken met toegankelijkheid. De kastelen moeten ‘makkelijk’ toegankelijk zijn voor dagjesmensen. Mis je echt een kasteel in die lijst? Vermeld dat dan in het vrije opmerkingenveld op het formulier.

Slot Assumburg in Heemskerk, een van de deelnemende kastelen. Foto: Johan Bakker, via Wikimedia (CC BY-SA 3.0).

Stem mee!

Voor Noord-Holland dingen Kasteel Radboud (Medemblik), Muiderslot (Muiden), Kasteel Brederode (Santpoort-Zuid) en Slot Assumburg (Heemskerk) mee voor de prijs. Op het stemformulier tref je naast deze kastelen ook de deelnemende kastelen uit de andere provincies. Tot en met 6 maart kun je stemmen door te klikken op het kasteel van jouw voorkeur.

De stemming bepaalt welke kastelen eindigen in de Top 5 die in maart bekend wordt gemaakt. Een deskundige jury bestaande uit Jaap Evert Abrahamse (architectuurhistoricus en onderzoeker bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), Robert Quarles van Ufford (Nederlandse Kastelenstichting) en Marieke Haafkens (route-expert ANWB Eropuit) kiest hieruit het kasteel dat zich het Allermooiste kasteel van Nederland mag noemen. De winnaar wordt maandag 6 juni (Tweede Pinksterdag) bekend gemaakt op de Dag van het Kasteel.

Alle 50 kastelen van de longlist worden bovendien opgenomen in een nieuw boek van de ANWB: De allermooiste kastelen van Nederland.

Bron: ANWB

Publicatiedatum: 19/01/2022