Restauratiesubsidies voor rijksmonumenten bekend

Op vrijdag 13 december maakte gedeputeerde Zita Pels van de Provincie Noord-Holland de subsidies bekend, die verschillende rijksmonumenten dit jaar zullen ontvangen. Projecten in onder meer Heemskerk, Nieuw Vennep en Zaandam zijn in de prijzen gevallen.

4 min

Noord-Holland telt 14.000 rijksmonumenten. Om leegstand en verval tegen te gaan, investeert de Provincie elk jaar in restauratie, onderhoud en herbestemming. De Provincie Noord-Holland heeft dit jaar maar liefst 5 miljoen euro subsidie verdeeld onder de aanvragers. Tijdens een feestelijke bijeenkomst in het provinciehuis in Haarlem overhandigde gedeputeerde Zita Pels de subsidiebeschikkingen persoonlijk aan de eigenaren van de monumenten.

Maar liefst 38 verschillende rijksmonumenten door de hele provincie ontvangen dit jaar subsidies voor grote restauratieprojecten of herbestemmingen. In bijna twee derde van de aanvragen gaat het om kerken, die de subsidies willen inzetten voor het opknappen van kerktorens, orgels of glas-in-loodramen. Maar ook bruggen, hofjes en boerderijen ontvangen een fikse bijdrage van de Provincie Noord-Holland. Dankzij deze subsidies kunnen de monumenten blijven voortbestaan.

Via Provincie Noord-Holland.

Laurentiuskerk in Heemskerk

De St. Laurentiusparochie te Heemskerk behoort tot de oudste Noord-Hollandse parochies gewijd aan de heilige Laurentius. De huidige Laurentiuskerk aan de Antonie Verherentstraat dateert uit 1891, toen het de te kleine Waterstaatskerk uit 1847 verving. Het gebouw in neorenaissance stijl is ontworpen door architect Jos Tonnaer, een leerling van bouwmeester Pierre Cuypers. In de tijd dat de kerk gebouwd werd, lag het nog aan de buitenkant van het dorp, dicht tegen de weilanden aan. De sterke groei van de gemeente vanaf de jaren vijftig heeft ervoor gezorgd dat de kerk inmiddels een centrale positie in het dorp vervult.

Kenmerkend voor de Laurentiuskerk is de 54 meter hoge kruistoren, die zich pal bovenop de kruising van de kerkbeuken bevindt. De constructie van de toren bestaat uit een bijzondere mix van hout en zink. De unieke positie en constructie van de toren maken dat de Laurentiuskerk sinds 1976 op de lijst van beschermde rijksmonumenten staat. In 1986 is de kerk al eens uitvoerig gerestaureerd, maar de komende tijd staat het opknappen van de historische glas-in-loodramen op de planning. Hiervoor ontvangt de kerk een subsidie van bijna €130.000.

De Sint-Laurentiuskerk te Heemstede. Foto: Cqui, Wikimedia. Licentie: CC BY-SA 3.0.

Margaretha’s Hoeve in Nieuw Vennep

Margaretha’s Hoeve te Nieuw Vennep is de meest zuidelijk gelegen stolpboerderij van Noord-Holland. Met zijn hoge dak vormt de hoeve een baken in het platte polderlandschap van de Haarlemmermeer. Na de drooglegging in 1852 vestigden boeren uit heel Nederland zich in het gebied. De eerste eigenaar van de Margaretha’s Hoeve was afkomstig uit het West-Friese Oudendijk. Het ontwerp voor de stolpboerderij nam hij uit zijn geboortestreek mee. Naast de boerderij staat een houten tbc-huisje voor tuberculosepatiënten. Het huisje kan met de zon meedraaien, zodat patiënten van de weldadige warmte konden genieten. Beide gebouwen zijn rijksmonumenten.

Vanwege de bouwvallige staat zijn de monumenten in 2017 door Stadsherstel Amsterdam aangekocht. Stadsherstel wil de boerderij restaureren en herbestemmen tot warme woningen voor mensen met dementie. Hiertoe worden zestien wooneenheden gerealiseerd. Voor de restauratie en herbestemming ontvangt Stadsherstel een subsidie van ruim €400.000. Ondertussen worden op het terrein rondom Margaretha’s Hoeve 30 karakteristieke boerderijwoningen gebouwd, naar een ontwerp van architectenbureau Mulleners + Mulleners. Deze zijn inmiddels allemaal verkocht.

Margaretha’s Hoeve te Nieuw Vennep. Foto: Stadsherstel Amsterdam.

Meelfabriek De Vrede in Zaandam

Ook industrieel erfgoed kan soms een opknapper gebruiken. Meelfabriek De Vrede te Zaandam werd in 1918 aan een bocht van het Noordzeekanaal gebouwd om tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) in de behoefte aan meel te voorzien. Vrede werd echter snel na de bouw bereikt, de naam van de fabriek herinnert nog aan deze gebeurtenis. Met het einde van de oorlog verdween de noodzaak voor meelproductie. Slechts vijf jaar na de opening kon de fabriek zijn deuren alweer sluiten.

Het kolossale gebouw in Amsterdamse Schoolstijl herbergt nu een containerterminal voor schepen. Maar er zijn grootse plannen voor het monument, dat in 2018 zijn honderdste verjaardag vierde. De oude meelfabriek zal de komende jaren omgetoverd worden tot het Tony’s Chocolonely Chocolate Circus, een chocoladefabriek annex pretpark waar alles in het teken staat van chocolade. In 2010 is begonnen aan de renovatie van het gebouw. De toren is opgeknapt en delen van het pand zijn waterdicht gemaakt, waardoor verder verval tot stilstand is gebracht. Voor aanvullende werkzaamheden ontvangt moederbedrijf Vrede Zaanstad Holding een subsidie van zo’n €320.000.