De nieuwe attractie, Het geheime Wapen van Amsterdam, werd 18 april 2019 geopend, waarvoor de genodigden vanaf Muiden naar het forteiland werden gevaren. Daar werden ze ontvangen door gidsen die zich voor de gelegenheid in een oud soldatenuniform hadden gestoken. In de lucht zweefden Deltavliegers en andere objecten, die vrolijk in de wind dansten en met lampjes waren verlicht, wat naarmate het donkerder werd een feeëriek effect gaf.

Han ter Heegde, burgemeester van de gemeente Gooise Meren, opende het nieuwe toeristenseizoen, waarin Pampus méér dan 50.000 bezoekers hoopt te verwelkomen. Vervolgens gaf hij het woord aan Joke Geldhof, dagelijks bestuurder van de provincie Noord-Holland. Zij herinnerde aan het feit dat de Stelling van Amsterdam, een waterlinie van 135 km rondom Amsterdam, in 1996 Unesco Werelderfgoed is geworden.

Om het idee achter de stelling voor het voetlicht te brengen, werd acht jaar geleden op Pampus een bezoekerscentrum geopend. Sindsdien is Pampus door zo’n 200.000 mensen bezocht. Inmiddels is er een tweede bezoekerscentrum over de stelling bijgekomen, namelijk in Uitgeest (Fort bij Krommeniedijk), dat vooral aandacht besteedt aan de natuur èn de vogels op en rond het fort.

Experience

Maar vanavond draait het allemaal om de nieuwe attractie: ‘Het geheime Wapen van Amsterdam’. We praten erover met Tom van Oijen en Kim Hoogervorst, die de luchtopnames maakten voor de nieuwe attractie.

Tom en Kim filmden de Stelling van Amsterdam met een 360 gradencamera, die ze net een week in huis hadden. Hoewel hun bedrijf Kiwi ook drones gebruikt, stapten ze voor deze luchtopnames in een helikopter. In het gebied van de stelling, dat voor de helft in de Schiphol-zone ligt, mag je met een drone immers niet vliegen. Kim: “Op het moment dat je er met een helikopter overheen vliegt, zie je goed hoe groot de stelling is, en hoe ver de forten uit elkaar liggen. Vanuit de lucht zie je dat beter dan wanneer je er langs rijdt.”

Tom knikt instemmend: “Normaal kijk je tegen de bomen aan, maar vanuit de lucht zie je de ligging en de vorm van zo’n fort beter. Je krijgt ook een goed beeld van hoe het eruit ziet als je zo’n gebied onder water zet.”

Stoomdynamo

Even later raken we in gesprek met gids Peter, één van de 90 gidsen die op Pampus actief zijn. Vanavond verzorgt hij met zijn collega’s rondleidingen mèt olielamp door de onderaardse gangen van het fort. Dat sluit mooi aan bij de nieuwe experience (belevenis), die zich in het jaar 1912 afspeelt.

Peter: “Er zijn maar twee gangen waar we zonder verlichting doorheen lopen. Stel je voor, zeggen we tegen de bezoekers: het is donker, de stoom die de stoomdynamo aandrijft is uitgevallen en je moet als soldaat van het binnenfort naar het mitrailleursnest lopen. Voordat we gaan lopen overleggen we altijd even met de ouders of het niet te eng is. Dan kunnen ze hun kind even op de arm nemen. Het zijn overigens héle veilige gangen, want de vloeren en de muren zijn recht. En je kunt maar één kant op.  Maar zo’n tocht in het donker is natuurlijk hartstikke spannend.”

Gare beamers

Tot slot vertelt Pampusdirecteur Tom van Nouhuys waarom het nieuwe bezoekerscentrum, althans, dat deel dat over de Stelling van Amsterdam gaat, er gekomen is. “We wilden de presentatie over de stelling vernieuwen, omdat de beamers gaar waren. Nieuwe onderdelen waren niet meer te krijgen. Maar er was nog een andere reden om te vernieuwen; we wilden het verhaal van de stelling ook beter vertellen. Zo kwamen we op het idee om beelden in 360 graden te schieten, zodat je die stelling van bovenaf, op panoramaschermen, kunt zien.”

Studio Harm Hasenaar uit Muiden, die ook het vorige bezoekerscentrum heeft ontwikkeld, kwam met het idee om het verhaal een eeuw terug te laten afspelen. “Als je in die tijd boven Amsterdam wilde vliegen, dan deed je dat niet in een vliegtuig, maar in een luchtballon. Zo zijn we aan Leon Mary gekomen, want die is destijds in zijn ballon vanuit de tuin van het Paleis van Volksvlijt opgestegen. Die vlucht is weliswaar op een mislukking uitgelopen, want hij raakte met zijn ballon in de telefoondraden verstrikt, maar zo kwamen we wèl op het idee om hem in 1912, toen de stelling voltooid was, over al die forten te laten vliegen.”

Mistwolken

En dan is het tijd om de attractie zelf te bezoeken, waarvoor we naar een klein zaaltje worden geleid dat vroeger de munitiekamer was. “Het is hier goed schoongemaakt”, stelt de gids ons gerust. Na een korte inleiding betreden we de trap naar een luchtballon, die natuurlijk gewoon op de grond blijft staan. Dat je toch het gevoel krijgt op te stijgen, komt omdat de beelden rondom de ballonmand op een groot panoramascherm worden geprojecteerd. En omdat er onder de mand mistwolken opstijgen.

Ballonvaarder Leon Mary heet ons op het doek van harte welkom. “Lieve dames en heren, welkom in de tuin van het Paleis van Volksvlijt.” Even later vliegen we over het postduivenstation in Artis en zo verder over de polder met zijn 42 forten. Met behulp van de techniek wordt ons een onder water gezet landschap voorgeschoteld, zodra we enigszins een indruk krijgen hoe het geheime wapen om de vijand uit de polder te houden was bedoeld. Bedoeld, want het geheime wapen is uiteindelijk nooit ingezet, omdat er inmiddels vliegtuigen waren ontwikkeld, die doodgemoedereerd over zo’n waterlinie heen vlogen. Maar aan het geheime wapen hebben we in iedere geval wèl een alleraardigste attractie overgehouden.

Tekst: Arnoud van Soest

Publicatiedatum: 24/04/2019