3 min

Amateurdetectorzoeker Herman Zomerdijk zocht en verzamelde decennialang historische metalen objecten in Noord-Holland. Hij bouwde zo een unieke collectie metalen objecten op. Hij werkte op zorgvuldige wijze, verkocht of ruilde zo goed als nooit vondsten en noteerde, vooral bij de muntvondsten, heel secuur de precieze vondstlocaties. Zo ontstond onder meer een beeld van ruim 2000 jaar munt- en geldcultuur in Noord-Holland met een wetenschappelijke betekenis. Bij wijze van uitzondering kocht de provincie Noord-Holland in 2012 deze uitgebreide collectie metaalvondsten aan, toen de vondsten door de ziekte van Herman Zomerdijk een nieuwe bestemming nodig hadden. Normaal gesproken koopt de provincie geen bodemvondsten aan, maar bewaart en beheert zij slechts vondsten uit archeologische opgravingen. Een deel van de collectie is te zien in de vaste tentoonstelling van Archeologiemuseum Huis van Hilde in Castricum.

Herman Zomerdijk (rechts) en mede-auteur Peter Buis in 2014, gebogen over de kaart van de regio Kennemerland waarop Herman zijn vondsten markeerde. Beeld: Provincie Noord-Holland.

De collectie van zo’n 3000 objecten is inmiddels bestudeerd en er is nu een uitgebreide publicatie samengesteld in de reeks Noord-Hollandse Archeologische Publicaties: ‘Kennemerland in metaalvondsten. Het levenswerk van detectorzoeker Herman Zomerdijk’, geschreven door Peter Buis en Mink. W. van IJzendoorn. Deel 1 van de publicatie behandelt alle numismatische-(of: ‘munt-’) vondsten van de Romeinse periode tot de Nieuwe tijd. Aan de hand van de munten wordt de Noord-Hollandse en Nederlandse muntgeschiedenis zichtbaar, van een Romeinse denarius uit 82 v. Chr. en een vroegmiddeleeuwse Engelse styca (725-900) tot Hollandse penningen uit de tijd van Floris V (1256-1296) in de Late Middeleeuwen.

Gouden munt, kwart Nobel, Londen, Edward III (1361-1369), vindplaats Heemskerk strand (cat.nr 12.3.125). Beeld: Provincie Noord-Holland

In de Nieuwe tijd zien we in de munten in de collectie de weerslag van de Tachtigjarige Oorlog en komen munten zoals stuiver, leeuwendaalder en de gulden op. In deel 2 van de publicatie komen de niet-numismatische vondsten aan bod. Deze objecten laten veel verschillende aspecten van het ‘gewone’ leven zien; op het platteland en in steden, van ambacht, handel en kleding maar ook van vermaak, geloof en oorlog. Zo bestaat de collectie uit lakenloodjes, knopen, schoengespen, insignes en musketkogels. Beide delen van de publicatie bevatten een uitgebreide catalogus met foto’s en specificaties van de metaalvondsten. De publicatie is voor iedereen te raadplegen via de website van het archeologisch depot.  Een beperkte gedrukte oplage is voor €17,50 te koop in de museumwinkel van Huis van Hilde in Castricum.

Draagspeldje/insigne, tin/loodlegering, geometrische versiering van vierpas in zesster, 1350-1450 (cat.nr. 22.6.5). Beeld: Provincie Noord-Holland.

Schoengesp, zilver, rechthoekig met schelpdecoratie, 1804-1811 (cat.nr. 22.5.244). Beeld: Provincie Noord-Holland

In de vaste tentoonstelling van Huis van Hilde zijn bijna 30 vondsten, vooral munten, uit de collectie van Zomerdijk opgenomen. Meest bijzonder zijn de munten uit de 8e en 9e eeuw, gevonden in Bakkum-Noord, uit de tijd van de kerstening en de heerschappij van de Vikingen. Vanaf 15 december is een speciale vitrine in Huis van Hilde gewijd aan de vondsten van Herman Zomerdijk. Deze vitrine is te zien in de museumwinkel en is gratis toegankelijk tijdens openingstijden.

De provincie vindt het belangrijk dat alle archeologische vondsten, ook die van detectoramateurs, geregistreerd worden. Zoeken met een metaaldetector mag wel, maar alleen als je de vondsten officieel meldt; je blijft dan gewoon zelf eigenaar. Melden is wettelijk verplicht zodat kennis over alle archeologische vondsten benut kan worden in onderzoek en beleidsvorming. Wil je weten wat je moet doen met jouw vondst? Bekijk het protocol vondstmeldingen.

Omslag publicatie ‘Kennemerland in metaalvondsten. Het levenswerk van detectorzoeker Herman Zomerdijk’. Beeld: Provincie Noord-Holland.

De provincie beheert de Noord-Hollandse archeologische collectie en zij bewaart en exposeert deze collectie in Archeologiemuseum Huis van Hilde in Castricum. Om de provinciale collectie breed toegankelijk te maken voor zowel de wetenschap als het publiek verschijnt er regelmatig een uitgave in een reeks archeologische publicaties. De reeks omvat rapporten, publieksboeken en brochures over uitgevoerde archeologische opgravingen en onderzoek aan de Noord-Hollandse collectie.

Bron: Provincie Noord-Holland

Publicatiedatum: 17/12/2021