3 min

Borduren heeft door de eeuwen heen diverse toepassingen gehad, waaronder het nuttig aan elkaar zetten of repareren van stoffen, ter decoratie en als uitdrukking van status. De politieke betekenis van borduren is echter minder bekend: het kan een uiting zijn van protest en een manier om je stem te laten horen onder moeilijke omstandigheden. Borduren kan ook helpen bij het verwerken van trauma’s en troost bieden in tijden van conflict, ziekte en gevangenschap. De bevrijdingsrok uit 1946 kreeg bijvoorbeeld symbolische waarde doordat vrouwen er belangrijke jaartallen en herinneringen op borduurden. Ze droegen de rok tijdens nationale en persoonlijke feestdagen, waardoor ook nieuwe herinneringen er een plek op kregen.

patricia kaersenhout, Julia de Limal, Proud Rebels, 2015, Digital Print on polyester mesh, embroidered with beads, unique , 111 cmx 111 cm.

Handborduren is tegenwoordig weer populair, vooral onder jongere generaties, geïnspireerd door social media zoals Instagram en Pinterest. Deze kanalen maken het makkelijk om werk te delen en een eigen platform te creëren. De eeuwenoude meditatieve traditie van borduren, met zijn duurzame techniek, dient als inspiratie voor de hedendaagse makers en contrasteert sterk met ons snelle en steeds veranderende tijdperk.

Anne Verhoijsen, Splitzij 1999 -2001: Performance in De Bijenkorf, 2001 (print 2023), Courtesy Anne Verhoijsen.

Zo verzamelt Lilly Lulay in de serie Early Digital Tech, Artifacts from the Age of Acceleration (2021) digitale entertainmentelektronica, opslag- en transmissiemedia uit de afgelopen vijf decennia. Om het werk te realiseren, koos ze voor een techniek die extreem langzaam is in termen van productie, maar zeer duurzaam: borduren. Deze eeuwenoude techniek van informatie opslaan en overbrengen, dient als remedie tegen de in massa vervaardigde, te snel verouderde technologische middelen die informatie overbrengen, zoals floppydisks, cd-roms en mobiele telefoons. De geborduurde sculpturen uit Dark Uncles (2022) van Klaas Rommelaere verbeelden familie en vrienden die hem door de jaren heen hebben gevormd. En de serie Proud Rebels (2015) van patricia kaersenhout gaat over de belangrijke zwarte feministische golf in de jaren ’80 in Amsterdam. Een groep vrouwen verenigden zich in Flamboyant en Zami en noemden zich ZMV (Zwarte Migranten Vrouwen) Zij wilden de antiracistische Zwarte vrouwenbeweging afbakenen van een neutrale of witte vrouwenstrijd. Dit werd gevoed vanuit onvrede over het ontbreken van aandacht voor de positie van zwarte migranten en vluchtelingenvrouwen in Nederland.

Lilly Lulay, Sony CMD Z1 Plus Mobile Phone (2006), From the series Early Digital Tech, Artifacts from The Age of Acceleration, 2021, inkjet print, print on stramin fabric, handmade embroidery, cotton thread © Lilly Lulay / Kuckei + Kuckei.

D(R)AAD is de eerste kleine tentoonstelling in de reeks Laat los en koester, die onderzoekt hoe hedendaagse kunst kan bijdragen aan een nieuwe beleving van cultureel erfgoed. De reeks reflecteert met hedendaagse vraagstukken en actuele thema’s op objecten, verhalen en thema’s uit de permanente tentoonstelling Allemaal Haarlemmers – over 1000 jaar stadsgeschiedenis, en werpt hierop een alternatieve en ruimere blik, buiten de grenzen van Haarlem en haar directe omgeving. Deze tentoonstelling is samengesteld door curator Kim Knoppers en nodigt uit om de kracht van de naald te ontdekken als een instrument voor zowel sociale betrokkenheid als persoonlijke heling. D(R)AAD biedt een unieke inkijk in de geschiedenis en de hedendaagse praktijk van borduren als protest en genezing.

Klaas Rommelaere, From the series Dark Uncles, 2019 – 2022, embroidered sculptures, ongeveer 180 x 200 cm.

De tentoonstelling D(R)AAD is van 27 januari tot 21 april 2024 te zien in Verwey Museum Haarlem. Kijk voor meer informatie op de website van het museum.

Bron: Verwey Museum Haarlem

Publicatiedatum: 27/01/2024