Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Allard Pierson trapt Lucretia van Merkenjaar af

Op 21 augustus 2021 is het 300 jaar geleden dat Lucretia Wilhelmina van Merken (1721-1789) geboren werd, volgens fijnproevers de grootste dichter van de achttiende eeuw. Momenteel zijn in het Allard Pierson haar belangrijkste werken te zien. Op haar verjaardag lanceerden Neerlandica en gastconservator Lieke van Deinsen en Theatermaker Imre Besanger een mini-docu waarin zij op zoek gaan naar de erfenis van Van Merken.

Wie was Lucretia van Merken?

Wat weinigen weten is dat Van Merkens psalmberijmingen tot op de dag van vandaag in de protestantse kerk gezongen worden. In 1762 brak ze door met het Het nut der tegenspoeden. Dit leerdicht werd razend populair en was voor menig desolate lezer een troostende zakdoek. Ze werd overladen met fanmail. Haar grootste talent lag in het toneel. In 1774 vroeg de Amsterdamse Schouwburg aan Van Merken het openingsstuk voor het nieuwe theater aan het Leidseplein te schrijven. Na haar dood ontstonden er al snel plannen voor een enorm monument ter ere van deze gevierde schrijver. Talloze bewonderaars klommen in de pen om haar te eren. Een aangeslagen fan voorspelde dat ze “voor de Eeuwigheid gezongen” had.

Van de voorspellende waarde van deze woorden lijkt nu weinig meer over. Wie kent Van Merken nog? Dat monument kwam er uiteindelijk niet. Van Merken werd langzamerhand vergeten. Helemaal nadat ze in de negentiende eeuw geen plek kreeg in de canon, in tegenstelling tot haar mannelijke collega’s. Allard Pierson en Theater Kwast slaan daarom komend jaar de handen ineen om daar verandering in te brengen.

Portret van Lucretia Wilhelmina van Merken, Reinier Vinkeles (I), naar Hendrik Pothoven, 1792. Collectie Rijksmuseum, objectnummer RP-P-1937-1284.

Dichter bij Lucretia van Merken

Momenteel zijn in het Allard Pierson haar belangrijkste werken te zien in de tentoonstelling Amsterdam, Creatieve Stad. Op haar verjaardag lanceren Neerlandica en gastconservator Lieke van Deinsen en Theatermaker Imre Besanger een mini-docu waarin zij op zoek gaan naar de erfenis van Van Merken. Dit najaar neemt Kwast ook het werk van deze grande dame van het achttiende-eeuws toneel op het repertoire: het treurspel Jacob Simonszoon de Rijk dat van Merken schreef voor de eerste schouwburg op het Leidseplein en al bijna twee eeuwen niet meer is opgevoerd.

Podcast: Vondel was een vrouw

In de podcast Vondel was een vrouw vertelt Roos Hamelink, historicus bij Goeie Ouwe Koeien, over vergeten vrouwelijke toneelschrijvers uit de 17de en 18de eeuw. Dat doet ze niet alleen: experts vertellen over theaterstukken, schrijfsters, acteurs en hoe dat er vroeger aan toe ging in de zaal en op het podium.

De meute moest door soldaten in bedwang worden gehouden toen Lucretia van Merken (1721-1789) met haar toneelstuk de nieuwe Schouwburg op het Leidseplein opende. Neerlandica en postdoctoraal onderzoeker Lieke van Deinsen en tafelheer Imre Besanger (Theater Kwast) vertellen in deze podcast aflevering meer over haar populariteit en over de afzwakking daarvan. Waar ze het over eens zijn: van Merken was de grande dame van het 18e eeuwse Nederlandse toneel. Samen met Roos Hameink (Goeie Ouwe Koeien) vullen ze Vondels vriendenboek verder in. Waarom werd van Merken ook wel gezien als de nieuwe Vondel? Hoe ging het eraan toe in een huwelijk met twee schrijvers? En waarom zou Van Merken vandaag de dag gecharmeerd zijn van Soldaat van Oranje? Cultuurvlogger Marco Dreijer stelt een extra vraag: waar haalden schrijvende vrouwen hun inspiratie vandaan?

Bronnen: Allard Pierson en Spotify/Goeie Ouwe Koeien

Publicatiedatum: 26/08/2021

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.