3 min

De keizer bezocht Amsterdam in het kader van een reis door Holland. Dat was het jaar daarvoor bij Frankrijk ingelijfd. Deels was Napoleons bezoek een kennismakingsbezoek. Maar wellicht belangrijker was zijn inspectie van de verdedigingslinies aan de kust waarmee hij aartsvijand Engeland buiten de deur hoopte te houden.

Op 9 oktober 1811 vond de Blijde Intocht plaats van keizer Napoleon in Amsterdam. De stoet droeg een uitgesproken militair karakter. Een indrukwekkende stoet van lansiers, grenadiers, dragonders, kurassiers, leden van de Garde d’Honneur, opperstalmeester en stalmeesters, maarschalken, generaals en stafofficieren trok aan het volk voorbij.

De Muiderpoort in de stad te zien. Naar C. Rauws.

Route door de stad

De stoet ging via de Middenweg en de (huidige) Linnaeusstraat naar de Muiderpoort, die toegang gaf tot de stad. Vanaf de Muiderpoort ging het over de Plantage Middenlaan, langs de Hortus, door de Muiderstraat en de Nieuwe Amstelstraat, over de Blauwbrug, door de Reguliersbreestraat, over de Muntsluis, en ten slotte door de Kalverstraat tot aan de Dam.

In opdracht van Napoleon zelf stonden de geestelijken van de kerken die op de route lagen, in dienstgewaad voor de ingang te wachten totdat de keizer voorbij was. In de Kalverstraat stonden de burgerwezen op een verhoging om de keizer bij het voorbijgaan met triomfzang te begroeten. Hier en daar waren muziekkorpsen geplaatst.

Versierde straten en erebogen

Hoewel de stad flink verarmd was in die tijd, waren de straten mooi versierd. In de Plantage werd bijvoorbeeld een Corinthische zuilengalerij opgericht waarop in vergulde letters alle overwinningen van Napoleon waren aangebracht, van Austerlitz tot Jena!

Ook de gespecificeerde eindafrekeningen die na afloop van Napoleons bezoek werden opgesteld, zijn bewaard gebleven. Het hele grapje koste Amsterdam bijna 217.000 francs of ruim 103.000 Hollandse guldens. Ter vergelijking: Haarlem, waar Napoleon later ook een bezoek aan bracht, kon met iets meer dan 5200 francs toe.

Er waren drie erebogen opgesteld. Een bij Diemermeer, waar de keizer de stad was binnengekomen, een bij de Muiderpoort en één op de Reguliersbreestraat. Volgens de Oprechte Haarlemse Courant werd Napoleon op de Dam door een enthousiaste menigte onthaald, “aller harten waren ontvonkt!” Maar of dat in werkelijkheid zo was?

Napoleon Bonaparte (1769-1821).

Erg dik en een beetje krom

De hele stoet telde 73 hoogwaardigheidsbekleders en zesduizend militairen. De passage van dit geheel nam ongeveer driekwart uur in beslag, schreef tijdgenoot en ooggetuige Willem de Clercq (1795-1844) in zijn dagboek. Hij was niet erg onder de indruk van de keizer. “Gezeten op een wit paard en gekleed in blauw met een rode sjerp en een heel eenvoudige hoed, liet hij zich makkelijk herkennen. Hij was erg dik en een beetje krom. Hij was heel gracieus en salueerde naar rechts en naar links.”

Enige overgebleven poort

De Muiderpoort dateert uit 1770 en is ontworpen door stadsbouwmeester Cornelis Rauws in Lodewijk XVI-stijl, het beeldhouwwerk is van Anthonie Ziesenis. Van de poorten die in de zeventiende en achttiende eeuw toegang tot de stad gaven, is de Muiderpoort het enig overgebleven exemplaar – de huidige Haarlemmer- of Willemspoort is van latere datum. Waar eens tol en zoutaccijns werden geheven, zetelt nu de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs.

In de wal die Amsterdam gedeeltelijk ommuurde (in het noorden was het IJ de natuurlijke grens) zaten in totaal 8 poorten:
– de Haarlemmerpoort (een andere dan nu, de huidige poort is in 1837 gebouwd)
– de Zaagmolenpoort (een eenvoudige doorgang onder de wal)
– de Raampoort (de naam leeft nu nog voort, onder andere in ‘politiebureau Raampoort’)
– de Leidsche poort (afgebroken in 1862)
– de Weteringspoort (ook een eenvoudige doorgang onder de wal)
– de Utrechtsepoort (stond aan het einde van de Utrechtsestraat, afgebroken rond 1850)
– de Weesperpoort
– de Muiderpoort

Publicatiedatum: 26/09/2011