2 min

Verbouwde gevel

Het huis van Andries de Graeff is afgebeeld in het kleine Grachtenboekje van Cornelis Danckerts. Daaruit blijkt dat de Dorische deuromlijsting uit de bouwtijd van De Graeff stamt. De gevel is echter grotendeels het resultaat van de 18de-eeuwse verbouwing. Veel 17de-eeuwse grachtenhuizen zijn in de 18de eeuw verbouwd en dat geldt voor dit huis eveneens. Rond 1739/40 is er een fraaie attiek aangebracht met gekroond familiewapen en geflankeerd door Neptunus en Mercurius, gebeeldhouwd door Jan van Logteren (zie het Grachtenboek van Caspar Philips), maar daarvan is alleen het middenstuk met familiewapen bewaard gebleven.

Gevel Herengracht 446. Foto: W. Schoonenberg / Digitaal Grachtenhuis.

Prudentia op het plafond

Van de 18de-eeuwse verbouwing resteert veel in het interieur. Direct bij het binnentreden treffen we het 17de-eeuwse voorhuis – een breder deel van de gang – aan met een 18de-eeuwse aankleding in de vorm van stucwerk. Boven de deuren links en rechts is een stucreliëf aangebracht. Het stucplafond toont Prudentia (de Voorzichtigheid) omringd door vier putti. De linker achterkamer heeft een roodmarmeren schouw met witmarmeren opzetstuk, gesigneerd B. en T. de Wilde (1740), en een geschilderd schoorsteenstukje met vier vogels, aangebracht op de houten schoorsteenboezem. Het opzetstuk van De Wilde toont de voortbrengselen van de Aarde.

Herengracht 446. Plafondschildering van De Lairesse, Triomf der VredeFoto: Milko den Leeuw.

Plafondschildering van De Lairesse

Deze kamer had tot 1903 een plafondschildering uit 1672 bestaande uit drie doeken van Gerard de Lairesse (1640–1711). De doeken bevonden zich in een cassetteplafond dat nog nog aanwezig is maar geen beschilderingen meer bevat. De plafondschildering van De Lairesse is in 1903 voor 8.300 gulden verkocht aan het Vredespaleis in Den Haag. Men achtte dat toepasselijk omdat de schildering, genaamd Triomf der Vrede, een allegorie op de Vrede van Münster zou zijn. In werkelijkheid gaat het om een allegorie op de vrijheid van de handel en wordt het Republikeinse Amsterdam verheerlijkt. De drie doeken zijn in een speciaal hiervoor ontworpen zaal in het Vredespaleis geplaatst. Er zijn echter ook nog overgebleven 17de-eeuwse interieurelementen in dit grachtenhuis. De rechter voorkamer heeft een plafond uit 1672 met zestien gepolychromeerde familiewapens van Andries de Graeff, zijn vrouw Elisabeth Bicker van Swieten etc., in hout. Ze zijn ontdekt in 1911, in 1917 uit het huis verwijderd, maar in 1959 teruggeplaatst.

Bouwgegevens

Gebouwtype: Woonhuis (dubbel huis)
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Onbekend
Bouwjaar: 1672, 1739/1740
Opdrachtgever/eerste gebruiker: Andries de Graeff (1611–1678) en Elisabeth Bicker van Swieten (na 1672

Monumentstatus: Rijksmonument

Publicatiedatum: 20/03/2014