4 min

Het stadsbestuur had uitgebreide voorschriften ontvangen, die het nauwgezet had laten uitvoeren. Hoorn was dagen van tevoren al in de weer om de stad in feesttooi te brengen. Alle molens, kerken en publieke gebouwen waren getooid met de Franse vlag. Huizen waren versierd met kransen, bloemen, vlaggen en wimpels. Hier en daar waren in de straten erebogen opgesteld. De straten, zo luidde de opdracht, dienden verzorgd te zijn. Losse voorwerpen op daken en op vensterbanken moesten verwijderd worden, straten werden geëgaliseerd. De keizer mocht tijdens het passeren niet gehinderd worden door andere rijtuigen, loslopend vee of slechte wegen.

Klaar voor ontvangst

Men had rekening gehouden met een mogelijk verblijf van de keizer. Enkele sociëteiten aan de Roode Steen hadden daarom voorbereidingen getroffen om Napoleon en zijn gevolg een onderkomen aan te kunnen bieden in één van de panden aan de Roode Steen. De stad was rijkelijk verlicht. Aan weerszijden van de Hoornse straten stond de Nationale Garde opgesteld en de bestuurders en geestelijken hadden hun beste ambtsgewaad aangetrokken. De stad was klaar om de keizer te ontvangen.

De Westerpoort rond 1872, vlak voor de sloop. Bij de komst van keizer Napoleon was het bouwwerk nog maar 4 jaar oud. De poort was in 1807 gereed gekomen, vlak voordat koning Lodewijk Napoleon de stad zou bezoeken. Bron: Westfries Archief. Foto: G.D. Siewers

Westerpoort

Bij de Westerpoort hadden zich al vroeg in de morgen een aantal hoge heren en autoriteiten opgesteld in zwarte kostuums met rok en zijgeweer. Ook een dertig man sterke burgermacht was aanwezig. De maire, zoals een burgemeester in de Franse Tijd werd genoemd, was echter ziek en werd vervangen door de eerste Adjunct. Hij had de eer aan de Keizer de sleutels van de stad te overhandigen.

Op ongeveer een kwartier loopafstand van de Westerpoort stond de eerste Hoornse ereboog opgesteld met het opschrift: ‘Vive l’empereur’ (Leve de keizer). Vanaf die plek (ongeveer ter hoogte van de Galgenbocht) zou de Keizer een prachtig uitzicht over het water en op de stad hebben gehad. Een ideale plek om de keizer te verwelkomen! Napoleon schijnt kort de eerste Adjunct en de voorzitter van de Rechtbank ontmoet te hebben, waarna hij zich snel, over de dijk, richting de stadspoort begaf.

Het uitzicht over het Hoornse Hop en Hoorn vanaf de Galgenbocht anno 2011. Napoleons uitzicht was uiteraard anders, maar niet minder mooi.Foto: Emmie Snijders

Stadssleutels

Het aanbieden van stadssleutels stamt uit de middeleeuwen. Door de sleutels van de stadspoorten te overhandigen aan de vorst gaven de stadsbestuurders aan dat zij op dat moment niet meer de hoogste gezagsdragers binnen de stad waren, maar dat de vorst dit was. Nadat steden geen gebruik meer maakten van sleutels kreeg het aanbieden van de stadssleutels vooral een symbolische betekenis. Hiermee lieten de steden blijken dat zij het gezag van de heerser erkenden.

Koele groet

Het daadwerkelijke bezoek aan Hoorn verliep echter anders dan verwacht. De keizer kwam wel, nadat zijn bezoek reeds enkele malen was uitgesteld, maar nauwelijks had hij de poorten van Hoorn bereikt of hij was alweer op weg naar Medemblik. Het grootste gedeelte van de tijd kwam hij zelfs zijn koets niet uit.

Het gejuich van de stadsbewoners en de uitroep ‘vive l’empereur’ werden slechts beantwoord met een minzame doch koele groet. Alle getroffen voorbereidingen, zoals het uitbundig spelen van het carillon in de Grote Kerk, bleken de Keizer niet te boeien. Met enig leedvermaak deelde een Hoornse geschiedschrijver uit die dagen mee, dat Alkmaar nog slechter van het keizerlijk bezoek afkwam. Napoleon reed daar de ene poort in, liet snel zijn paarden verwisselen, en reed de andere poort weer uit zonder ook maar halt te houden bij de notabelen die zich bij het stadhuis verzameld hadden.

Illuminatie

De teleurstelling onder de notabelen van Hoorn werd daardoor niet verminderd. De gemengde gevoelens ten aanzien van de keizer zullen daardoor misschien wel zijn verstevigd. Op de dag van het bezoek werd ’s avonds desondanks de illuminatie ontstoken om toch zijn aanwezigheid te vieren. Er waren namelijk genoeg plaatsen die ondanks alle voorbereidingen helemaal geen bezoek van de keizer kregen. Enkhuizen bijvoorbeeld.

Auteur: Emmie Snijders

Bron:
Westfries Archief, toegangsnr. 0441 – Gemeentearchief en boekerij van de gemeente Hoorn, 1948-1974, inv. nr. 416 – Krantenartikel betreffende het bezoek van Napoleon in Hoorn in 1811 (1961).

Publicatiedatum: 09/10/2011