Abraham Kuyper legde bij inhuldiging Wilhelmina geen eed af

Toen Beatrix in 1980 werd ingehuldigd als koningin legden veertien Kamerleden geen eed af aan de nieuwe vorstin en toen koningin Wilhelmina in 1898 werd ingehuldigd was de latere minister-president Abraham Kuyper niet aanwezig. Tijdens de nieuwe troonswisseling zijn er opnieuw Kamerleden die geen eed hebben afgelegd.

2 min

Inhuldiging koningin Wilhelmina

Moment tijdens de inhuldiging van Koningin Wilhelmina in de Amsterdamse Nieuwe Kerk

Inhuldiging koningin Wilhelmina

Voordat de Kamerleden aan de beurt komen, legt eerst de nieuwe koning een eed af. Koning Willem Alexander moet onder meer zweren of beloven dat hij de vrijheid en rechten van alle Nederlanders zal beschermen en dat hij alle middelen zal aanwenden om de welvaart van zijn onderdanen te bevorderen.

Volgens de Wet beëdiging en inhuldiging van de Koning uit 1992 zijn hierna de leden van de Eerste en de Tweede Kamer aan de beurt. Zij moeten ieder afzonderlijk het volgende zweren of beloven:

Wij ontvangen en huldigen, in naam van de volkeren van het Koninkrijk en krachtens het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet, U als Koning; Wij zweren (beloven) dat wij Uw onschendbaarheid en de rechten van Uw Koningschap zullen handhaven.

Wij zweren (beloven) alles te zullen doen wat goede en getrouwe Staten-Generaal, Staten van Aruba, Staten van Curaçao en Staten van Sint Maarten schuldig zijn te doen.

Zo waarlijk helpe ons God almachtig!” (Dat beloven wij!”).

Dit wordt gezien als een soort hernieuwing van de eed of belofte die de Kamerleden bij hun installatie als Kamerlid ak aflegden. De tekst voor deze eed of belofte is echter veel beknopter. Die luidt kortweg:

Ik zweer (beloof) trouw aan de Koning, aan het Statuut voor het Koninkrijk en aan de Grondwet.

Sommige parlementsleden gaat het te ver om bij de inhuldiging opnieuw een eed of belofte af te leggen. Twee republikeinse leden van de SP hebben geen eed afgelegd. Een van hen, Farshad Bashir, was op het moment van de inhuldiging op vakantie, en SP-lid Sadet Karabulut vond het te ver gaan om een eed af te leggen omdat ze bij haar aantreden als Kamerlid al trouw aan de koning beloofde. Twee keer vond ze te veel van het goede.

Opvallend is overigens dat alleen Kamerleden hun eed of belofte moeten vernieuwen. Bewindslieden hoeven dit niet.

Dat er Kamerleden zijn die de eed niet afleggen is niet nieuw. Ook in 1980 gebeurde dat bijvoorbeeld. In totaal legden tijdens deze inhuldiging van koningin Beatrix veertien leden de eed niet af. Sommigen – waaronder Hendrik Koekoek van de Boerenpartij en Bonno Spieker van de PvdA – bleven zonder opgaaf van reden weg en anderen kwamen vanwege gezondheidsredenen niet opdagen. Er waren echter ook enkele Kamerleden die om principiële redenen wegbleven: Siepie Langedijk-de Jong (PvdA), Frans Uijen (PvdA), Chel Mertens (D’66) en de PSP-leden Joop Vogt en Fred van der Spek.

Auteur: het artikel is geschreven door Yuri Visser, oprichter en beheerder het online historisch platform Historiek.

Inhuldiging Koningin Wilhelmina

Koningin-moeder Emma en prinses Wilhelmina worden op de Dam begroet door een grote menigte. De vorstinnen staan minutenlang op het paleisbalkon met zakdoekjes te zwaaien. Op 6 september zal Wilhelmina worden ingehuldigd.

Inhuldiging Koningin Wilhelmina