Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Voormalig chirurgijnshuis gerestaureerd

Het hoekpand Brouwersgracht 46 is het afgelopen jaar door Stadsherstel Amsterdam gerestaureerd en de twee woningen zijn per maart voor verhuur beschikbaar. Op donderdag 15 februari kan iedereen een kijkje komen nemen. Het rijksmonument uit 1630 heeft een interessante (chirurgijns)geschiedenis. Het werd de laatste jaren met veel plezier bewoond door twee zussen. Toen een van beiden kwam te overlijden, werd contact opgenomen met Stadsherstel, die het pand kocht van de familie en ervoor zorgde dat de overgebleven zus er tot het laatst kon blijven wonen.

Spiltrap gebouwd rondom scheepsmast

Het pand staat op de hoek van de Brouwersgracht met de Binnen Vissersstraat. Het heeft een pothuis aan de straat, een hoog voorhuis op straatniveau met daarachter een souterrain onder een insteekverdieping, verder twee verdiepingen en een zolder met vliering onder een zadeldak. Onder de voorruimte bevindt zich een drijvende kelder (gefixeerd); het souterrain daarachter staat in verbinding met het pothuis.

Het pand, waartoe tot 1885 ook Binnen Vissersstraat 28 behoorde, werd in 1630 gebouwd. Uit de bouwtijd dateren restanten van de bouwmuren, het houtskelet, de spiltrap (gebouwd rondom een hergebruikte scheepsmast!) en de kap. Vermoedelijk werd al tijdens de bouw een drijvende kelder aangebracht. Dat is een kelder die kon meebewegen met het grondwaterniveau. In de tweede helft van de zeventiende eeuw werd het pand deels verhuurd. Mogelijk dat daarom de eerste verdieping voorzien werd van een plavuizenvloer. In of kort na 1755 vond een verbouwing plaats waarbij de huidige halsgevelvorm tot stand kwam en een pothuis aan de Binnen Vissersstraat werd toegevoegd. In 1973 vond een restauratie plaats waarbij onder meer de voorgevel boven de pui en het linkerdeel van de gevel aan de Binnen Vissersstraat geheel werden vernieuwd en de vensters van ramen met een roedeverdeling werden voorzien.

Brouwersgracht 46, Amsterdam, aangekocht door Stadsherstel. Foto: Stadsherstel Amsterdam.

Chirurgijnswinkel

In de 18e eeuw was in dit pand de chirurgijnswinkel van Bernardus van Vyve (1684-1759) gevestigd. Van Vyve, in afwachting van het ja-woord van de dame die hij op het oog had, had oorspronkelijk een baantje aangenomen als gildeknecht bij de weduwe van chirurgijn Pieter Cleveringh, gevestigd aan de Brouwersgracht. Deze weduwe wist Van Vyve te verleiden en dwong hem met haar zwangerschap tot een huwelijk. De stad sprak schande van de onverkwikkelijke zaak, maar toen het huwelijk eenmaal beklonken was nam de carrière van Van Vyve een vlucht en hij werd een welgezien chirurgijn in Amsterdam.

Brouwersgracht 46 in 1925. Collectie Stadsarchief Amsterdam.

Erfgoedorganisatie met POM status

Tegenwoordig is het niet meer voor te stellen, maar toen de gezusters De Langen begin jaren tachtig in dit authentieke rijksmonument kwamen wonen, stond dit stukje Amsterdam nog bekend als ‘gribusbuurt’. Stadsherstel Amsterdam kenden zij al sinds de jaren negentig toen de organisatie een aantal panden om de hoek in de Binnen Vissersstraat onder handen nam, waarmee aan de buurt een grote impuls werd gegeven.

Toen een van beide zussen kwam te overlijden, werd dan ook contact opgenomen met de erfgoedorganisatie met POM status (Professionele Organisatie voor Monumentenbehoud), die sinds de oprichting in 1956 al 750 monumenten en beeldbepalende panden heeft gered binnen en 45 kilometer rondom Amsterdam. Stadsherstel kocht het fraaie hoekpand in 2020 van de familie en zorgde ervoor dat de overgebleven zus er tot het laatst kon blijven wonen.

Brouwersgracht 46. Foto: Stadsherstel Amsterdam, Marije du Pau.

Onderzoek dankzij Fonds op naam

De restauratie is ruim een jaar geleden van start gegaan. Al daarvoor was asbest verwijderd en had de gemeentelijke afdeling Monumenten en Archeologie na locatiebezoek een waardestelling opgemaakt. Ook zijn er een bouwhistorische verkenning en een onderzoek van de aanwezige kleuren gemaakt. Dankzij Het Stadsherstel Interieur Fonds – een fonds op naam bij de Vereniging Vrienden van Stadsherstel –  was het mogelijk om na dit onderzoek de historische kleuren terug te brengen op de 17e-eeuwse monumentale onderdelen. Bij de restauratie is isolatie aangebracht en zijn duurzaamheidsmaatregelen getroffen zoals lage temperatuurverwarming en ventilatie met warmteterugwinning. Na restauratie zijn er twee woningen in het pand gekomen voor ingeschrevenen op de wachtlijst van Stadsherstel.

Restauratiewerk aan de stoep, december 2023. Foto: Stadsherstel Amsterdam.

Open huis op donderdag 15 februari

Benieuwd hoe het pand eruit ziet na de restauratie? U bent van harte welkom om een kijkje te komen nemen tijdens het open huis op donderdag 15 februari. Aanmelden is niet nodig. Een warme jas is aan te raden. U bent welkom tussen 15.00 uur en 16:30 uur.

Open huis voorafgaand aan de restauratie, 2023. Foto: Stadsherstel Amsterdam.

Meer informatie

Meer over de geschiedenis van het pand is te lezen op de website van Stadsherstel Amsterdam: https://stadsherstel.nl/monumenten/brouwersgracht-46/
Meer informatie over het oprichten van een fonds op naam bij Stadsherstel: https://stadsherstel.nl/steentje-bijdragen/10-manieren-om-te-helpen/een-eigen-fonds-op-naam/
Meer informatie over het (deels) schenken van huizen: https://stadsherstel.nl/steentje-bijdragen/10-manieren-om-te-helpen/een-pand-gedeeltelijk-schenken-of-nalaten/

Schrijf u in voor de maandelijkse digitale nieuwsbrief en blijf op de hoogte van restauratienieuws en activiteiten als open dagen, het cultureel aanbod in bijzondere Stadsherstel locaties en het actuele huuraanbod: https://stadsherstel.nl/nieuwsbrief.

Bron: Stadsherstel Amsterdam

Publicatiedatum: 25/01/2024

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

1 reactie

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.