2 min

Tijdens de Vierde Noord-Hollandse Dialectenmiddag op Texel afgelopen maart gaven Jan en André Kes al even een voorproefje van hun werk. In september is ‘Over Volendams gesproken’ verschenen, waarin vader en zoon Kes het ‘Volledams’ uit de doeken doen. In het boek worden vragen beantwoord over de ontstaansgeschiedenis van het dialect, maar ook de volksaard van de Volendammers blijft niet onbesproken.

Volendam. Buurpraatje op Zondag. Collectie Provinciale Atlas, Noord-Hollands Archief.

Franken en Schokkers

Het Volendamse dialect bevat zowel Frankische, Friese als Saksische kenmerken. Ontginners van Frankische afkomst vestigden zich kort na 1300 in het gebied dat nu Volendam heet. Zij namen hun eigen taal mee. Dankzij de opkomst van de visserij trokken na 1500 steeds meer mensen uit andere plaatsen naar Volendam. Onder hen waren veel Schokkers, die vluchtten voor het water dat hun eiland bedreigde. De invloed van het Schokkers dialect was groot. Door handel en visserij kwamen de Volendammers ook veelvuldig in aanraking met onder meer het Amsterdams, het Fries en verschillende West-Friese dialecten, die allemaal hun sporen in het Volendams nalieten.

Klederdracht in Volendam. Collectie Provinciale Atlas, Noord-Hollands Archief.

Door al deze invloeden werd het Volendams een uniek ‘mengdialect’. Vandaag de dag wordt het echter door steeds minder mensen gesproken. Wie weet nog wat een ‘skûilevinke’ is of wanneer je aan een ‘zòedje’ zit? ‘Over Volendams gesproken’ is daarmee ook een poging om een verdwijnend dialect vast te leggen en te bewaren voor de volgende generaties. Naast een beschrijving van het dialect bevat het daarom een handreiking voor verder onderzoek van het Volendams.

De voorkant van ‘Over Volendams gesproken’.

Nu te koop

Het boek ‘Over Volendams gesproken’ is nu bij boekhandels Jan Cas Sombroek aan de Havenstraat en Primera Van Baarstraat, beide in Volendam, verkrijgbaar. In combinatie met een DVD over de historie van Volendam en een bonusboekje over de noodlanding van een Amerikaanse piloot in Volendam in 1944 betaalt men slechts €27,50 voor de set. De voorraad is beperkt.

Tekst: Sarah Remmerts de Vries

Publicatiedatum: 16/10/2019