Vlaams Haarlem

Het Noord-Hollands Archief (NHA) opent vandaag een nieuwe tentoonstelling met als thema de komst van migranten uit de Zuidelijke Nederlanden vanaf 1578 naar Haarlem. De bezoeker wordt meegenomen in het verhaal van de Vlaamse kooplieden, ambachtslieden, arbeiders en kunstenaars die toen op de vlucht waren voor oorlogsgeweld en vervolging en in Haarlem een nieuw thuis vonden. Een verhaal van alle tijden.

2 min

Nadat Haarlem in de jaren 1570 het Spaanse beleg en een grote stadsbrand had overleefd, lag de stad in puin en was de bevolking gekrompen. Er was behoefte aan kooplieden, ambachtslieden, arbeiders en kunstenaars die de stad er weer bovenop zouden helpen. Vanaf 1578 kwam hiervoor de oplossing uit de Zuidelijke Nederlanden. Door vervolging en oorlog zochten de mensen daar naar een nieuwe plek om veilig te wonen en te werken. Deze plek vonden ze in Haarlem.

Kaart van Thomas Thomasz. uit 1578. De verwoesting van het Beleg van Haarlem 1572-1573 en die van de stadsbrand 1576 is hierop goed te zien. Beeld: Noord-Hollands Archief

In de tentoonstelling stelt het NHA de vraag wat deze migranten destijds dreef, hoe ze werden ontvangen en wat ze meebrachten naar hun nieuwe thuis. Hoe hebben zij de stad veranderd? Vragen die niet actueler zouden kunnen zijn. De parallellen met het heden zijn overduidelijk en het wordt zichtbaar dat migratie niet alleen van alle tijden is, maar dat elke groep migranten ook weer een eigen bijdrage levert aan de stad, de streek of het land waar ze zich vestigen.

Panorama van Haarlem met op de voorgrond vrouwen aan het werk op een blekerij. Ingekleurde gravure, circa 1660, anoniem. Beeld: Noord-Hollands Archief

Deze tentoonstelling ‘Vlaams Haarlem’ is een tegenhanger van de tentoonstelling ‘Nieuwkomers. Vlaamse kunstenaars in Haarlem’ die tot 8 januari 2023 bij het Frans Hals Museum te zien is. Daarin worden de beroemdste nieuwkomers uitgelicht die rond 1600 naar Haarlem kwamen. Het NHA belicht in de tentoonstelling de ‘gewone’ migranten die Haarlem verrijkten. Met deze samenwerking verbinden beide instellingen de geschiedenis met de kunstcollectie van Haarlem. Een gemeenschappelijk element in de beide tentoonstellingen is de vraag aan het publiek wat zij hebben meegebracht of zouden meebrengen naar Haarlem. Deze reacties worden verzameld en bij het Noord-Hollands Archief bewaard. De eerste inzendingen uit het Frans Hals Museum worden tijdens de openingsbijeenkomst door Lidewij de Koekkoek, directeur van het Frans Hals Museum, overhandigd aan Jos Wienen, burgemeester van Haarlem, en Willeke de Groot, directeur van het NHA.

Panorama vanuit het noordwesten op Haarlem met op de voorgrond de blekerijen in de duinen bij Bloemendaal, 1748, Jan de Beyer. Beeld: Noord-Hollands Archief

De tentoonstelling is van 23 november 2022 t/m 13 januari 2023 te zien in de Janskerk (Jansstraat 40) in Haarlem van ma t/m vr van 9.00-17.00 uur en op zaterdag 17 december van 9.00-16.00 uur. Toegang is vrij. De tentoonstelling wordt geopend op de verjaardag van Haarlem. Bezoekers die hier bij zouden willen zijn of met het NHA de verjaardag willen vieren kunnen voor meer informatie kijken op www.noord-hollandsarchief.nl.