2 min

Jacoba van Tongeren (1903-1967) was een markante verzetsvrouw die duizenden mensen het leven redde. Als enige vrouw richtte zij tijdens de Tweede Wereldoorlog een grote verzetsgroep op, die zij vijf jaar lang leidde: Groep 2000.

Zij stond aan de wieg van het blad Vrij Nederland. Groep 2000 zorgde tussen 1940 en 1945 voor zo’n 4500 onderduikers via het distribueren van geroofde voedselbonnen. Zij bracht de voedselbonnen deels zelf aan onderduikers, wat haar de de bijnaam “de Bonnenkoningin’ bezorgde. Zij had een speciaal bonnenvest laten maken, waarin zij 5.000 voedselbonnen kon vervoeren en dat zij droeg onder haar jas, zie het patroon hier rechts. Als het bonnenvest gevuld was, had Jacoba het uiterlijk van een zwangere vrouw.

Patroon van het Bonnenvest, dat Jacoba onder haar jas droeg en waarin zij duizenden voedselbonnen kon vervoeren.

De circa 150 leden van haar groep kenden elkaar niet bij naam, maar bij nummer. Vanwege geheimhouding had Jacoba een speciale code bedacht. In plaats van namen en adressen gebruikte Groep 2000 cijfercodes waardoor vrijwel iedereen de oorlog overleefde.

Er werd een Oorkonde van Groep 2000 opgedragen aan Z.K.H. Prins Bernhard, als Opperbevelhebber der Binnenlandse Strijdkrachten. De oorkonde die door Max Nauta was ontworpen, werd door Jacoba aangeboden aan de prins op 23 juli 1945.

Jacoba van Tongeren – Dit schilderij is vervaardigd door Max Nauta in 1945. Foto: Rogier Veldman.

Toch was Jacoba van Tongeren en haar Groep 2000 tot voor kort, ook onder historici, onbekend. Jacoba van Tongeren is niet alleen vanwege haar bescheidenheid en discretie bij de geschiedschrijving over de oorlog over het hoofd gezien, maar ook omdat zij een vrouw was. En omdat haar verzetsgroep niet Groep van Tongeren heette, maar ‘2000’, de code van Jacoba.

Jacoba werd na de oorlog ziek en bedlegerig en overleed in 1967 onbekend en vergeten in Bergen (NH).

In 2013 vond haar neef Paul van Tongeren in een archief Jacoba’s handgeschreven memoires en besloot haar levensverhaal in boekvorm uit te geven. In 2015 verscheen Jacoba van Tongeren en de onbekende verzetshelden van Groep 2000 (1940-1945); door Paul van Tongeren en Trudy Admiraal; Aspekt ISBN: 9789461534835 Het boek werd direct getipt bij DWDD, was in no time uitverkocht! In maart 2021 werd de 6de vernieuwde druk met weer een aantal nieuwe en aangevulde biografieën uitgebracht.

Op 4 mei 2016 werden 6 bruggen in Amsterdam vernoemd naar vrouwelijke verzetshelden: Jacoba van Tongeren, Frieda Belinfante, Henriette Pimentel, Hester van Lennep, Henriette Voûte en Hannie Schaft.

Op 4 mei ’21 werd de NOS documentaire Nationale Herdenking seizoen 21 Afl.1 over Jacoba uitgezonden: “Generaal van het verzet“

Bron: Jacoba van Tongeren

Publicatiedatum: 11/10/2021