Expositie: 80 Jaar vrijheid in Waterland

In het kader van de viering van 80 Jaar vrijheid heeft het Waterlands Archief een expositie ingericht in de studiezaal en Nieuwenhuijzenzaal. Veertien verschillende onderwerpen uit de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog worden in woord en beeld gepresenteerd. Onder andere de mobilisatie van 1939, de Duitse inval en eerste Waterlandse slachtoffers van de oorlog, waaronder Edammer Jacob Tromp die op de dag van de Duitse inval sneuvelde, de Jodenvervolging, invoering van het persoonsbewijs, de arbeidsinzet, het verzet, de hongerwinter en bevrijding. Ook is aandacht voor bevrijdingsfeesten en herdenken.

1 min

Problemen met klederdracht

In de veertien ingerichte vitrines liggen bronnen uit onder andere gemeentearchieven, particuliere archieven en onze beeldcollectie. Wat dat laatste betreft is er bijvoorbeeld een foto te zien van militairen uit Landsmeer en Watergang die werden opgeroepen voor de mobilisatie en foto’s die Purmerender Jan ten Cate maakte van de onderwaterzetting van Beemster. Bijzonder is ook het document met pasfoto’s van Volendamse vrouwen die vanwege hun klederdracht protesteerden tegen de verplichte pasfoto ‘zonder hoofdbedekking’ op het door de bezetter ingevoerde persoonsbewijs.

Expositie 80 Jaar vrijheid. Foto: Waterlands Archief.

Februaristaking in Wormer

Uit het gemeentearchief van Wormer wordt een schrijven van papierfabriek Van Gelder Zonen getoond vanwege stakend personeel op 26 februari 1941 als reactie op de staking tegen de Jodenvervolging in Amsterdam op 25 en 26 februari. Bij de vitrine over de Jodenvervolging is er aandacht voor Meijer (Nathan) Polak en zijn gezin uit Amsterdam. Polak was directeur van gymnastiekvereniging Volharding. Hij dook met zijn gezin onder aan de Melkweg; alleen zijn vrouw overleefde de oorlog…

Honger in Ilpendam

In de laatste winter, die de oorlogsgeschiedschrijving is ingegaan als de Hongerwinter, werd (ook) hongergeleden in Ilpendam. De inwoners stuurden een indringende brief aan hun burgemeester. ‘Hier is honger’, schreven zij, en hoopten op hulp, bijvoorbeeld in de vorm van het bekende Zweedse wittebrood. Bakker Goïnga uit Zuidoostbeemster was één van de vele bakkers die deze broden, gebakken van meel uit Zweden, uit zijn oven haalde. De Waterlandse bevolking, inclusief de Ilpendammers, moet reikhalzend hebben uitgekeken naar deze broden én de voedseldroppings die begin mei 1945 boven onze omgeving plaatsenvonden, vlak voor de bevrijding.

De expositie is vanaf 4 maart op dinsdag, woensdag en donderdag gratis te bezoeken tussen 9.00 en 17.00 uur.

Bron: Waterlands Archief

Publicatiedatum: 26/03/2025