Uitstel

Door de maatregelen in het kader van corona kon de eerder geplande openstelling op 18 juni niet doorgaan. Eind juli was daarna het beoogde openingsmoment, maar het virus bleef het museum parten spelen: technische complicaties (vooral vanwege de digitale kaart met industriemolens) gooiden roet in het eten, zodat nogmaals is besloten de opening uit te stellen.

Algemeen manager Peter-Jan van Steenbergen van vereniging De Zaansche Molen en voormalig directeur van de Zaanse Schans wijst erop, dat vrijwel iedere organisatie last heeft (gehad) van het coronavirus.

“Zo ook wij. Het uitstel was spijtig, maar wij willen het publiek de hele molenexperience laten beleven. Tegenwoordig speelt technologie in vrijwel ieder museum een belangrijke rol. Bij ons zijn onderdelen ontwikkeld die in andere musea niet eerder te zien zijn geweest. Maar die zijn hierdoor dus ook redelijk complex”.

Exclusief

In het weekeinde voorafgaand aan de publieksopening is het museum exclusief opengesteld voor de meer dan 3.600 leden van Vereniging de Zaansche Molen.

De molens op de Zaanse Schans, diverse industriewindmolens in de regio en het Molenmuseum vallen onder beheer van de vereniging. Haar leden dragen door hun contributie al bijna 100 jaar bij aan het in stand houden van dit deel Zaans erfgoed.

Aangepaste maatregelen

Normaal gesproken is in het nieuwe Molenmuseum ruimte voor circa 1.000 tot 1.500 bezoekers per dag. Vanwege veiligheidsoverwegingen rond het coronavirus is er op het ogenblik plek voor circa 500 personen. Die kunnen het museum volgens de directie door aangepaste maatregelen veilig bezoeken.

Meer informatie staat op www.zaanschemolen.nl.Tickets zijn te reserveren op https://tickets.zaanschemolen.nl/nl/tickets.

Mijlpaal

Voor Vereniging De Zaansche Molen is de komst van het museum naar een van de belangrijkste toeristische trekpleisters van Nederland een mijlpaal. De industriemolens op de Zaanse Schans liggen op een steenworp afstand. Volgens Van Steenbergen zijn windmolens onlosmakelijk met de regio verbonden.

“De Zaanstreek is het oudste industriegebied ter wereld. In totaal hebben er meer dan 1.100 molens gedraaid. Acht ervan staan op de Kalverringdijk, aan het einde waarvan het nieuwe Molenmuseum is gesitueerd. Mede hierdoor is de windmolen experience Wereld van Windmolens tot stand gekomen, molens en museum vormen één geheel. Bezoekers kunnen zich onder laten dompelen in de ontstaansgeschiedenis van de vaderlandse windmolen industrie”.

Collectie

In het museum is informatie te vinden over de geschiedenis van industriemolens en welke rol ze speelden in de Zaanse samenleving en de Nederlandse economie.

De audiotour in het museum is bijzonder. Bij binnenkomst krijgen bezoekers een ‘molensteen’ die voorzien is van een ‘tag’. Die interactieve steen doen bezoekers om de nek. Zo kunnen ze in hun eigen taal het verhaal van de windmolens volgen. Zeven Zaanse gidsen (en een handelaar) nemen belangstellenden mee op audiovisuele reis door een wereld van windmolens. De gidsen worden geactiveerd door het gebruik van de genoemde molensteen.

Pronkstukken

Een van de pronkstukken van het museum is het Molenpanorama van de Zaanse kunstschilder Frans Mars. Dit in oorlogstijd vervaardigde schilderij van 2 x 11 meter geeft een beeld van de oostoever van de Zaan rond 1800 met daarop meer dan 50 windmolens.

Ander topstuk is de exacte replica op schaal van papiermolen De Eendragt. Dit object werd indertijd in opdracht van de firma Van Gelder (papierfabrikant) gebouwd voor de wereldtentoonstelling in Parijs (1900). Het bedrijf wilde daarmee het traditionele ambacht van het papier maken laten zien.

Verder zijn in het Molenmuseum o.a. een ‘Molenmakerij’ en een interactieve kaart met alle 1.100 molens te zien die ooit in de streek hebben gestaan. Bezoekers kunnen ronddwalen langs de thema-wanden waar ingegaan wordt op contrasten in de Zaanse molengeschiedenis, zoals rijk en arm, vrije tijd en hard werken. Ook vernuftige uitvindingen en slimme toepassingen uit verleden en heden komen aan bod.

Wereld van Windmolens

Een bezoek aan Wereld van Windmolens ontsluit de geschiedenis achter de welvaart van Nederland vanaf de Gouden Eeuw. Oude verhalen, op eigentijdse wijze verteld. Volgens burgemeester Jan Hamming van Zaanstad zijn de Zaanse molens voor (buitenlandse) toeristen een must see.

“Ze staan voor het verhaal van ‘Holland’. Met het nieuwe Molenmuseum en het nog te bouwen informatiecentrum wordt de aantrekkingskracht van de Wereld van Windmolens alleen maar groter”.

De Zaan

Rivier de Zaan, waaraan de industriemolens en het Molenmuseum gelegen zijn, was van oudsher (circa 1600) de belangrijkste (en feitelijk enige) verkeersweg voor grondstoffen en te bewerken producten naar de molens toe, én voor bewerkte producten die van de molens via de Zaan naar Amsterdam en elders gingen.

Boten voeren af en aan om alle producten van en naar de windmolens te vervoeren. Juist de combinatie van de grote waterweg (en de talloze sloten en slootjes die ermee in verbinding stonden) en het vlakke land waar het vaak waait, maakte dat de industriemolens een succes konden worden. Talloze uitvindingen en toepassingen zorgden ervoor dat er uiteenlopende producten verwerkt konden worden (van hout tot specerijen, van olie tot papier).

Deze Wereld van Windmolens is door de Vereniging Zaansche Molens samengebracht in een windmolen experience.

Beleving, educatie en interactie

Kunsthistoricus Henk Heijnen, conservator bij het Molenmuseum: “De bezoekers worden door de industriemolens op de Kalverringdijk rondgeleid en kunnen aansluitend het programma in het Molenmuseum doorlopen. In de molens ervaren bezoekers het stampen en schudden van een werkende molen, en in het museum ondergaat de bezoeker het verhaal achter de molens. Zo worden beleving, educatie en interactie gecombineerd”.

De enorme hoeveelheid molens bracht volgens Heijnen rijkdom in de regio, maar niet voor iedereen. Daarom is er niet alleen aandacht voor de handel, maar ook voor de arbeiders en de opkomst van het socialisme. “Zo krijgt de bezoeker ook een inkijkje in de geschiedenis van de Zaanse samenleving die zo bepaald is door de molens”.

Tekst: Monumentaal.

 

Publicatiedatum: 20/09/2020