2 min

Hofjes zijn een echt Nederlands verschijnsel.  In Haarlem staat het oudste hofje, uit 1395, maar ook Amsterdam, Leiden en andere steden hebben hofjes. De hofjes waren in al hun eenvoud een goede vorm van bejaardenzorg. Oudere weduwen of ongehuwden woonden gezamenlijk op één terrein, waar ze niet vereenzaamden, in een tijd dat overheidssteun nauwelijks bestond. In de zeventiende eeuw telde Haarlem maar liefst 40 hofjes. Tegenwoordig zijn het er 22.

Hofjes in Haarlem

De Haarlemse hofjes zijn bijzonder. Rustieke binnentuinen, met prachtige kleine woningen. Voor wie beter kijkt, vertellen de historische details het verhaal van de rijke geschiedenis van Haarlem. Mooie versierde gevels met familiewapens laten zien hoe rijke weldoeners al vanaf de veertiende eeuw huisjes lieten bouwen voor arme, alleenstaande vrouwen en weduwen. Op overheidssteun konden zij in die tijd niet terugvallen. Met een wekelijkse toelage van ongeveer vijf cent, een maandelijks kannetje boter, wat vlees en brandstof voor de kachel, leefden deze vrouwen heel eenvoudig. De oude waterpompen en reliëfs schetsen een beeld van hun bestaan in de Haarlemse hofjes.

Wybrand Hendriks, Gezicht op de poort van het hofje “De Bakenesserkamer” te Haarlem, 1815-1818. Collectie Frans Hals Museum.

Oudste hofje

Het oudste hofje stamt uit 1395. U vindt dit ‘Hofje De Bakenesserkamer’ aan de Wijde Appelaarsteeg. In de zeventiende eeuw waren er wel veertig hofjes in Haarlem, bewoond door 5 tot soms wel 30 vrouwen. Het vermogen om de hofjes van te onderhouden bleek vaak echter niet toereikend, waardoor ongeveer de helft van deze hofjes in de loop der tijd weer verdween. De overige twintig bleven behouden. Rond 2001 werden er nog twee moderne hofjes bijgebouwd, de Gravinnehof en het Johannes Enschedé Hof. In totaal zijn er nu 22 hofjes in Haarlem, die allemaal nog steeds bewoond zijn. Niet meer door arme, oude vrouwen, maar een sociale woonvoorziening zijn de hofjes in Haarlem nog altijd.

Wonen

Hoewel de meeste hofjes al eeuwenoud zijn, is het hofje als woongemeenschap nog altijd actueel. Wonen in een hofjeswoning is heel geliefd. Niet alleen vanwege de mooie ligging en de prachtige karakteristieke huizen, maar vooral door het saamhorigheidsgevoel in de hofjes. De bewoners wonen individueel, maar bieden elkaar gezelligheid en hulp wanneer daar behoefte aan is. Ze wonen alleen en samen tegelijk. Daarbij heeft ieder hofje haar eigen karakter. In sommige hofjes zijn er gezamenlijke activiteiten en houden de bewoners, samen met de regenten, de eeuwenoude tradities van het hofje in stand.

Vijftig jaar Stichting Haarlemse Hofjes. Tekening: Eric Coolen.

Meer informatie

Wilt u meer weten over de hofjes in Haarlem, of over de woonprocedure, kijk dan op de pagina van het betreffende hofje op Hofjes in Haarlem. Daar vindt u meer informatie over het hofje en ook contactgegevens voor al uw woonvragen.

Gaat u wandelen langs de hofjes in Haarlem? Neem dan het hofjesboekje ‘Langs Haarlemse Hofjes’ mee, met veel informatie over ieder hofje.

Bron: Stichting Haarlemse Hofjes

Publicatiedatum: 19/11/2024