Dirk Filarski – Over de top!

30-11-2025 - 10-05-2026

Op zondag 30 november 2025 opende in Museum Kranenburgh Dirk Filarski – Over de top!, een ode aan de reislustige schilder wiens carrière sterk verbonden is met kunstenaarsdorp Bergen.

3 min

Dirk Filarski (NL, 1885-1964) geniet vooral bekendheid als schilder van de Bergense School, maar was bovenal een kunstenaar die zijn eigen artistieke weg koos. De tentoonstelling volgt Filarski vanaf zijn eerste bezoeken aan Bergen tot en met zijn vele reizen door Europa – en zelfs door delen van Noord-Afrika. De ruim zeventig gepresenteerde werken schetsen Filarski’s ontwikkeling gedurende vijftig jaar kunstenaarschap. Specifieke aandacht gaat uit naar de jaren 1910, waarin de schilder veel tijd in Zwitserland doorbrengt en zijn eigen, krachtige stijl vindt.

Voor de samenstelling van de tentoonstelling koos gastcurator Eliane Odding werken uit de collecties van onder meer Museum Kranenburgh, Singer Laren en Stedelijk Museum Alkmaar en tal van particuliere collecties. Hieronder werken die niet eerder museaal zijn getoond, zoals hout- linosneden uit de collectie van de familie Filarski. Dirk Filarski – Over de top! is te zien tot en met 10 mei 2026 en wordt begeleid door een rijk geïllustreerde catalogus: Dirk Filarski. Over de Top.

Het effect van het licht

De kunstenaars van de Bergense School laten zich tussen circa 1915 en 1925 inspireren door het expressionisme en kubisme en schilderen met stevig penseel in donkere, aardse kleuren. Een aantal van hen kent voor de Eerste Wereldoorlog echter een periode waarin niet de donkere bossen, maar juist het licht en het effect ervan op het landschap fascineren. Filarski is hier een uitgesproken voorbeeld van.

Zwitserland

Tussen 1912 en 1914 en van 1916 tot 1917 reist Filarski meerdere keren door Zwitserland, waar hij volledig in de ban raakt van het berglandschap. Tijdens zijn eerste reis schildert hij de bergen in zachte kleuren en met korte toets, waarmee hij de aandacht die in zijn landschappen uitgaat naar de lichtinval nog eens weet te versterken. Na een kort verblijf in Nederland wegens het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog ziet Filarski in 1916 opnieuw kans om naar Zwitserland af te reizen. Ditmaal maakt zijn werk een opmerkelijke transformatie door. De korte penseelstreek in pastelkleuren maakt plaats voor krachtigere, bredere penseelstreken die de contouren van de bergen volgen. Zijn kleurgebruik wordt expressiever en contrastrijker en laat hem zijn innerlijke ervaring van het landschap op unieke wijze vertalen naar het doek. De werken die hij in deze periode schildert gelden als hoogtepunten binnen zijn oeuvre.

Publicatie

Bij de tentoonstelling verschijnt de catalogus Dirk Filarski. Over de top, met essays van kunsthistoricus en gastcurator Eliane Odding en kunsthistoricus en auteur Antoon Erftemeijer. De catalogus, uitgegeven door Waanders Uitgevers, is vanaf 30 november 2025 à €25,95 te koop in de museumwinkel van Museum Kranenburgh en in de reguliere boekhandel.