Volendam volgt Edam

Aan het begin van de twintigste eeuw schoten voetbalclubjes als paddestoelen uit de lucht. Ze werden opgericht door enthousiaste Waterlandse jongens. Vele haalden hun eerste decennium niet, maar een aantal bestaan nog steeds, waaronder Purmersteijn en EVC uit Edam (heette eerst Sparta). Men kon in Volendam niet achterblijven en op 1 juni 1920 werd voetbalclub ‘Victoria’ opgericht. Al gauw ging de club door het leven als Rooms-Katholieke Sportvereniging (RKSV) Volendam. Oranje-zwart werden de clubkleuren.

Historisch doelpunt van Volendamse voet

Op 14 augustus 1954 werd de eerste officiële profvoetbalwedstrijd in Nederland gespeeld. Twee spelers van Volendam hadden kort daarvoor de overstap naar Alkmaar ’54 gemaakt, tot grote woede van de toenmalige voorzitter van Volendam, Meester Mühren. Ondanks dat beide broers geroyeerd werden bij hun oude club, zou een van hen op die bewuste zaterdagavond in augustus geschiedenis schrijven. Volendammer Klaas Smit maakte het eerste doelpunt in de historie van het betaalde voetbal, op aangeven van zijn broer. Het jaar erop begon ook in Volendam het profvoetbal, hoewel alle spelers een baan naast het voetbal handen. Bij een overwinning kregen de spelers 55 gulden uitbetaald, 20 gulden voor een gelijkspel en toch nog 10 gulden indien er verloren werd. Voor die tijd waren dit behoorlijke bedragen als men bedenkt dat het gemiddelde besteedbare inkomen van de Nederlander in 1950 op 2.500 gulden per jaar lag.

Heen en Weer

Het aantal amateurvoetballers is altijd er groot geweest in Volendam. De amateurafdeling splitste zich in 1978 af in een eigen vereniging, RKAV Volendam. FC Volendam bleef betaald voetbal spelen, met wisselend succes. De club wist van alle betaald voetbal clubs in Nederland de meeste promoties naar de Eredivisie te bewerkstelligen (negen maal). Hier tegenover stonden natuurlijk ook even zo veel degradaties. De botter waarmee de selectie voor het eerst na het behalen van het kampioenschap in 1959 op een aanhangwagen door het dorp  werd gereden, kreeg na verloop van tijd dan ook de bijnaam ‘Heen en Weer’. De botter werd voor het laatst in 2008 van stal gehaald. Sinds 2009 speelt FC Volendam weer op het tweede plan van het Nederlandse profvoetbal.

Niet alleen voetbal

Het was aan kapelaan Brouwer te danken dat de jeugd van Volendam ook wat anders kon gaan doen dan voetballen. In 1930 ging zijn vereniging voor vrijetijdsbesteding zich richten op gymnastiek. Twee jaar later werd de vereniging Sint Mauritius opgericht en verschoof het accent van gymnastiek naar turnen. In de jaren na de oorlog leverde Volendam vele turners en turnsters aan diverse regionale en nationale keurploegen, met name tussen 1960 en 1980. In deze periode leverde de club enkele deelnemers aan WK’s en zelfs de Olympische Spelen (Carla Braan in 1976 in Montreal).

Mysterieuze aanvangstijd

Ook in handbal blonk het dorp uit. De handbalteams van Kras/Volendam speelden vanaf 1963 ‘s zomer buiten op het veld en ’s winters in de zaal. Het succes van hun promotie naar de eredivisie in 2000 werd het jaar erop vreed verstoord door de tragische brand in cafe ’t Hemeltje waarbij veel spelers betrokken waren. De club trok zich een jaar terug maar kwam terug met een succesvol decennium. Het seizoen 2009-2010 werd historisch met het pakken van alle mogelijke prijzen.

Een van de opmerkelijke tradities van de club is de aanvangstijd van het eerste herenteam. Dit is 19.40, een raadselachtige tijd die ooit te maken had met een gunstiger zaalhuur bij de gemeente. Inmiddels is deze tijd uitgegroeid tot een begrip in het Nederlandse handbal.

Pushball

Op 11 september 1927 was Volendam werderom plaats van handeling voor een uniek moment in de vaderlandse sportgeschiedenis. De eerste ‘pushball’ wedstrijd van het land vond plaats in een Volendams weiland alwaar de plaatselijk teams van Edam en Volendam het tegen elkaar opnamen. Bij pushball duwen de spelers een 2 meter hoge bal bestaande uit 8 huiden vooruit om deze achter de doellijn van de tegenstanders te krijgen. De wedstrijd trok veel bekijks, er werden zelfs veerboten vanuit Amsterdam ingezet. Ook in deze sport waren de Volendammers de betere: Edam werd met 12-2 verslagen.

Publicatiedatum: 11/04/2011