Wist je dat Huizen bekendstaat om zijn speculaas mannetjes? Dat er op Huizer bruiloften vroeger steevast boerenjongens werden gegeten? En heb je wel eens gehoord van een ‘broeder’? Lees hier de geschiedenis en recepten van deze smakelijke streekgerechten.
Jaarlijks wordt de kerstboom door velen van ons neergezet en opgetuigd om het huis in kerstsfeer te brengen. Hoewel het lijkt alsof de kerstboom al eeuwenlang hoort bij de christelijke kerstviering, bestaan er theorieën dat de kerstboomtraditie respectievelijk jong is of dat de boom een heidense oorsprong heeft. Tijd voor meer duidelijkheid: waar komt de traditie vandaan? En waarom hangen we eigenlijk kerstballen en lichtjes in de boom?
De foyer van Singer Laren is elk jaar in de tweede helft van december helemaal in kerstsferen gehuld. Met boom en lichtjes en veel kleur, rond de majestueuze schouw. Honderd jaar geleden was de foyer de woonkamer van Anna en William Singer. Maar hoe zag hun kerst er eigenlijk uit? Met een diner, een kerstboom en Santa Claus, misschien?
Toen ik een klein meisje was, woonden wij ver van Amsterdam. Elk jaar kwam er in de week voor kerstmis een grote langwerpige doos over de post. Daar zat de duivekater in, die werd opgestuurd door een bakker ergens, ik wist niet waar. In een dunne doorzichtige zak met een verhaaltje erop. Ik wist toen ook niet, waarom wij duivekater aten en niemand anders bij ons in de buurt. Het was gewoon zo: met kerstmis kwam de doos. Een glanzend bruin brood, dat eruit zag alsof hij voor een etalage was gemaakt. Daar sneed je dunne boterhammetjes van, roomboter erop, hmmm.
Zo komen we de donkere wintermaanden wel door! De oude man op de afbeelding hieronder heeft niets te klagen. Hij zit lekker warm bij het vuur en naast hem staat een fraai gedekte tafel. Op de achtergrond zijn schaatsende en kolvende figuren te zien. Kolven is een traditioneel Hollands spel waarbij men met een soort houten golfclub een bal tegen een paal moet slaan. Kortom, dit maandbordje voor de maand december toont precies wat men doorgaans graag doet in die koude wintermaand: lekker genieten en plezier maken.
Je weet dat de feestdagen echt ten einde lopen wanneer Driekoningen eraan komt. De wijzen reizen per kameel vanuit het Verre Oosten en reiken zelfs tot in Noord-Holland. Maar wie viert het eigenlijk nog? De tradities rondom deze christelijke feestdag lijken in rap tempo te verdwijnen.
In de donkere decemberdagen worden automobilisten die via Amsterdam-Noord door Landsmeer en Den Ilp rijden, ieder jaar getrakteerd op sfeervolle kerstverlichting. Ooit begonnen als ‘het gezellig maken van het dorp’, is het uitgegroeid tot een attractie voor toeristen en automobilisten tijdens de kerst. De laatste paar jaren wordt de lichtjesroute steeds groter en verzinnen de bewoners van de dorpen steeds meer uitstapjes naar het lichtjesavontuur. Zo kan er met een paardentram langs alle verlichte huizen gereden worden en wordt er een kerstmarkt gehouden met vrolijke muziek.
In het Amsterdam Museum hangt een schilderij van de zestiende eeuwse kunstenaar Pieter Aertsen (1507-1575) dat de aanbidding der herders verbeeldt, een bekend onderdeel van het kerstverhaal. Het schilderij is slechts gedeeltelijk bewaard gebleven.
Kerst rond de kerstboom is een relatief jonge traditie. Duitse immigranten brachten haar anderhalve eeuw geleden mee naar Amsterdam. De feestelijke gewoonte werd door ambitieuze dominees aangewakkerd en populair gemaakt door slimme middenstanders.
Maki Zeeman (1940) woont met haar man in een huisje op Marken, dat al een eeuw in de familie is. Vroeger stelde haar moeder het huisje open voor toeristen, gewoon om wat bij te verdienen.