In 1572 was de Tachtigjarige Oorlog in volle gang. De noordelijke provincies van de Lage Landen kwamen in opstand tegen de Spaanse overheersing. Onder leiding van Willem van Oranje werd een groot Geuzenleger gevormd. Op 3 december 1572 ontving de stad Haarlem een brief van het Spaanse bestuur, met het verzoek zich over te geven. De Haarlemmers weigerden en een belegering van ruim zeven maanden volgde. Aanvankelijk poogde het Spaanse leger de stadsmuren te bestormen en de stedelingen te beschieten met kanonnen. In deze strijd voerde de Haarlemse Kenau Simonsdochter Hasselaer volgens de overlevering driehonderd vrouwen aan tegen het Spaanse leger. Maar toen er geen doorbraak kwam, gingen de Spanjaarden over tot beleg. Omdat de winter van 1572-1573 streng was, kon Haarlem echter gemakkelijk over het bevroren Haarlemmermeer en omliggende weilanden bevoorraad worden. Met het aanbreken van de lente verslechterde de situatie. De Geuzen verloren de Slag op het Haarlemmermeer van de Spaanse vloot, waardoor Haarlem niet meer bevoorraad kon worden en hongersnood dreigde. Op 13 juli 1573 gaf de stad zich gedwongen over aan de Spanjaarden. Haarlem was gevallen, met grote chaos tot gevolg. Huizen werden geplunderd en burgers vermoord door de uitzinnige Spaanse soldaten.