2 min

Huis te Zaanen, dat zestig jaar als bibliotheek diende, dateert van 1835. De familie Lans, die goed boerde met Stoombierbrouwerij Het Hert, woonde er twintig jaar. De familie liet een theekoepel bij het huis bouwen.

De zonnewijzer was geheel verdwenen toen de restauratie begon. Foto: Foto Stichting Historisch Schoten

Het huis is daarna nog een tijdje eigendom geweest van een bollenteler, die weinig aan onderhoud deed. Dat veranderde toen A.A. Bredius, eigenaar van kruitfabriek ‘De Krijgsman’ in Muiden, het landhuis in 1881 aankocht voor zijn toen 21-jarige zoon Jan Arend. De familie liet het huis opknappen en liet de slotgracht weer open graven. Nadat Bredius het pand in 1923 (gedwongen) moest verlaten, was het zestig jaar lang een filiaal van de Haarlemse bibliotheek. De gemeente Haarlem, die eigenaar van het pand was, verzuimde onderhoud te plegen. De zonnewijzer verdween zelfs achter een dikke laag witkalk.

Restaurateur Myrthe Smith brengt de olieverf aan. Foto Stichting Historisch Schoten

In de jaren negentig van de vorige eeuw liet Stadsherstel Haarlem een deel van het huis restaureren. Op de bovenverdieping wordt nu gewoond en de benedenverdieping is als congrescentrum in gebruik.

Toen de Stichting Historisch Schoten een boek over Huis te Zaanen uitbracht, kwamen ze op het idee om de zonnewijzer opnieuw op de gevel te laten schilderen. Ook gingen ze op zoek naar een luidklok, die in de lege klokkenstoel op het dak kon worden geplaatst. Daar stond ooit een klok die de werkers op het land waarschuwde als het tijd was voor de middagmaaltijd. Op landgoed Kareol vond de stichting een nieuwe klok.

Zonnewijzerspecialist Hendrik Hollander plaatst de schaduwwerper. Foto Stichting Historisch Schoten

De restauratie werd mogelijk gemaakt door bijdragen van Het Cultuurfonds NH/Kemlok Erfgoed Fonds, Dr. Hendrik Muller Fonds, Stichting Historisch Schoten, Stichting Monumenten Behoud Haarlem en VHE Huis te Zaanen. Zonnewijzerspecialist Hendrik Hollander en restaurateurs Myrthe Smith en Floris Smidt klaarden de klus.

Het eindresultaat. Foto Stichting Historisch Schoten.

Tekst: Arnoud van Soest, met dank aan Tom van Beelen van Stichting Historisch Schoten.

Publicatiedatum: 09/10/2025