3 min

In deze tentoonstelling wordt de symboliek thematisch getoond. Rondom de centrale topstukken, twee grote, prachtige vuurstolpen, is er aandacht voor abstracte vormen en figuratieve afbeeldingen zoals dieren, mensen, flora en vruchten, heraldiek, godsdienst, tekst en jaartallen op divers slibaardewerk.

Naast de tentoonstelling in het museum zijn er satellietpresentaties op diverse plekken. In het Raadhuis van Graft staat 16^e en 17^e eeuwse slibaardewerk met jaartallen ogpesteld. Museum Jan Boon in De Rijp vertelt het verhaal van de vindplaatsen van het Noord-Hollandse slibaardewerk aan de hand van fragmenten en scherven (vanaf 1 juni). Het Stedelijk Museum Alkmaar toont in vitrines in het museumcafé een klein overzicht van het slibaardewerk met divers symboliek.

Vuurklok met slibversiering voorstelling van Adam en Eva. Via Museum In ’t Houten Huis.

Die vrij universele symboliek die is te vinden op het slibaardewerk is ook op straat herkenbaar, bijvoorbeeld in De Rijp zelf. In metselwerk, op daken, aan gevels, in kerkramen of hekwerken. Wat doet die gouden duif op het dak van het museum in De Rijp en wat symboliseert dat? De tentoonstelling betrekt die buitenwereld er ook bij.

Het versieren van slibaardewerk, eerst met symbolische tekens, later met afbeeldingen en tekst had een functie. Deze vorm van communicatie bewoog met het tijdsbeeld mee. In een wereld waarin een overgroot deel van de mensen analfabeet was, was beeld een heel belangrijke manier om een boodschap over te brengen. Vanaf de 16^e eeuw werden de abstractere symbolieken aangepast aan de meer figuratieve zaken, omdat die beelden op dat moment duidelijker overkwamen. Tekst en cijfers, veelal jaartallen, kwam op in een tijd dat meer mensen konden lezen.

Oorkannetje met abstracte versiering. Via Museum In ’t Houten Huis.

Volkskunst

Noord-Hollands slibaardewerk wordt gerekend tot de categorie volkskunst waarbij de pottenbakker in de eerste plaats ondernemers waren. De decoraties volgden de vraag. Volkskunst heeft een wat negatieve bijklank vanwege het overvloedige karakter van de decoraties, dat daarom wat eenvoudig overkomt. De producenten zagen het slibaardewerk vooral als kunstnijverheid, bestemd voor het gewone volk. Het slibaardewerk was inderdaad meer in trek bij de dorpsbewoners en in mindere mate bij stedelingen, waar het overigens wel werd geproduceerd.

Schaal met tweekoppige adelaar in slibversiering. Via Museum In ’t Houten Huis.

Vondstgebied Schermereiland

Ingeklemd tussen de oude droogmakerijen de Beemster en de Schermer, bevindt zich het veengebied Schermereiland. Dit gebied, het lage land, is voor Nederland een belangrijk vondstgebied voor majolica, slib- en krasaardewerk. Scherven van gebroken aardewerk werden ergens op het boerenerf gedeponeerd en veelal gebruikt om slootkanten tegen uitspoeling te verstevigen. De bodem van het Schermereiland bestaat uit een veenlaag op klei. In de veengrond zijn de aardewerkresten goed bewaard gebleven.

Juist daarom is Museum in ‘t Houten Huis een voor de hand liggende keuze voor een tentoonstelling over slibaardewerk uit de Gouden Eeuw. Een zorgvuldig samengesteld overzicht van vele sier- en gebruiksvoorwerpen uit eigen depot, uitgebreid met  bruiklenen van particuliere verzamelaars en het Archeologisch Centrum Alkmaar.

Deze tentoonstelling is te bezoeken vanaf 21 mei 2019 tot en met zondag 27 oktober 2019 in Museum In ’t Houten Huis in De Rijp. Bekijk voor meer informatie www.houtenhuis.nl

Tekst: Erik Luik, conservator Museum In ’t Houten Huis

Publicatiedatum: 17/05/2019