3 min

Artus Quellinus (1609 – 1668) voorzag het 17e-eeuwse stadhuis (nu Koninklijk Paleis Amsterdam) van binnen en buiten van honderden sculpturen van goden en godinnen, verhalen, symbolen, dieren en planten. Daarnaast wordt een grote verzameling topstukken van de meester in het Paleis bijeengebracht, afkomstig uit nationale en internationale musea, kerken en particuliere collecties.

Paleis op de Dam. Via Monumentaal.

Briljant observator

Quellinus was zowel in Antwerpen, waar hij vandaan kwam, als in de Nederlandse Republiek de belangrijkste beeldhouwer van zijn tijd. Hij is vooral beroemd geworden door zijn enorme sculpturale bijdrage aan het huidige Paleis op de Dam dat in 1655 werd ingewijd als het nieuwe Amsterdamse stadhuis. Gedurende vijftien jaar werkte Quellinus vanuit een grote werkplaats aan de Keizersgracht en droeg hij met trots de titel ‘beeldhouwer van Amsterdam’. Zijn eigenzinnige stijl is een samensmelting van het warme realisme van de Rubensbarok uit zijn geboortestad Antwerpen en de rust en harmonie van de antieken en van de eigentijdse Italiaanse kunst die hij in Rome had leren kennen.

Quellinus staat te boek als briljant observator en verteller, die met zijn werk verleidt, verwondert en ontroert. Dat bewijzen niet alleen zijn sculpturen voor het voormalig stadhuis uitgevoerd in marmer en brons, maar ook zijn spontane portretbustes, indrukwekkende heiligenbeelden, raak geboetseerde terracottas en verfijnde ivoren.

Vierschaar, 1652 – 1655, marmer, Koninklijk Paleis Amsterdam. Foto: Benning & Gladkova.

Ruim honderd stukken

De tentoonstelling brengt meer dan honderd kunstwerken samen. Kleine, intieme sculpturen worden getoond naast werken van imposant formaat, waaronder topstukken die zelden of nooit te zien zijn in Amsterdam.

Voor de gelegenheid keren de door Artus Quellinus vereeuwigde Amsterdamse burgemeesters voor even terug naar ‘hun’ stadspaleis waar ze bezoekers verwelkomen in de Burgerzaal. Ook het meer dan levensgrote heiligenbeeld van Sint Petrus uit de Antwerpse Sint Andrieskerk en indrukwekkende fontein met Pallas Athene uit Museum Kurhaus Kleve reizen af naar Amsterdam.

Model voor berouw, 1650 – 1651, terra cotta, Rijksmuseum. Bruikleen gemeente Amsterdam.

Inspiratie

Quellinus liet zich inspireren door de Oudheid. Zo komt uit de collectie van het Louvre de Zingarella, een beroemd beeld dat Quellinus met eigen ogen in Rome heeft gezien. Op zijn beurt inspireerde Quellinus befaamde tijdgenoten, te zien in werken van onder meer François du Quesnoy en Lucas Faydherbe, en succesvolle voormalige medewerkers, zoals Rombout Verhulst, Artus II Quellinus en Josse de Corte (alias Giusto Le Court). Laatstgenoemde bracht Quellinus’ stijl op eigen wijze over naar Venetië. Al deze werken worden gepresenteerd te midden van Quellinus’ alomtegenwoordig beeldhouwwerk in het Paleis, dat in deze tentoonstelling zowel decor als hoofdrolspeler is.

Pallas Athene, 1659 – 1660, marmer, Museum Kurhaus Kleve. Foto: A. Gossens.

Wens in vervulling

Volgens Claudia Hörster, directeur Koninklijke Verzamelingen, gaat met de expositie een langgekoesterde wens in vervulling. De overzichtstentoonstelling is van 18 juni tot en met 27 oktober te bezoeken. Voor kinderen is het programma ‘Dieren spotten in het Paleis’ ontwikkeld, waarbij zij met opdrachten worden uitgedaagd om op een andere manier naar de dieren in het beeldhouwwerk te kijken.

Tijdens de besloten openingsbijeenkomst op 17 juni ontvangt koning Willem-Alexander het eerste exemplaar van de publicatie ‘Artus Quellinus, beeldhouwer van Amsterdam’.

Bron: Monumentaal

Publicatiedatum: 12/06/2025