Oneindig Noord-HollandBeleef de geschiedenis van jouw provincie
NL | EN

Kikkers en kaaskoppen: vijf eeuwen spotprenten

Koning Kaas, de gebroeders de Witt als een vos en een wolf, een Hollandse cupido, allemaal spotprenten. Voor een lach en kritiek. Er zijn meer dan 7000 spotprenten in de Rijksmuseumcollectie. Voor het eerst is nu een selectie te zien van deze grappige, kritische en satirische werken. Aanleiding is een te verschijnen boek van onderzoeker Daniel Horst.

Oud middel

Spotprenten zijn al een oud middel om iets belachelijk te maken. Zo werd in de 16de eeuw de Rooms-Katholieke Kerk op de korrel genomen en tijdens de Tachtigjarige oorlog moesten de Spanjaarden eraan geloven. Maar ook binnenlandse conflicten tussen bijvoorbeeld geloofsgroepen werden in spotprenten uitgevochten.

Groteske spotprent op de Roomse kerk (middenplaat), Robert de Baudous, 1605. Collectie Rijksmuseum Amsterdam.

Spotprenten

Kranten en andere media gebruiken het om een humoristische of satirische draai te geven aan een gebeurtenis of persoon. Karikaturen maken onderdeel uit van de spot en werken door het uitvergroten van iemands fysieke eigenschappen tot lachwekkende proporties.

Tot het arsenaal van de spotprentmaker behoren verder bijvoorbeeld ook het associëren van iemand met vervelende zaken of negatieve eigenschappen. Ook wordt er veel gebruik gemaakt van dierensymboliek en vergelijkingen met beruchte figuren uit de geschiedenis. De objectiviteit, de waarheid, is overigens in dit soort voorstellingen meestal ver te zoeken.

De Orangerie: De Hollandse Cupido, uitrustend van de vermoeienissen van het planten, James Gillray, 1796. Collectie Rijksmuseum Amsterdam.

Boek

Spotprenten over Nederland en Nederlanders, dat is het onderwerp van een nieuwe publicatie. In dit boek staat het beeld van Nederland in internationaal perspectief centraal. Want wat typeert de Nederlander? We hebben daar zelf wel een beeld van en herkennen eigenschappen als tolerant, recht door zee en ondernemend als typisch Nederlands. Maar wat vinden andere landen kenmerkend aan Nederlanders?

De tentoonstelling ‘Kikkers en kaaskoppen: vijf eeuwen spotprenten’ is van 18 november tot en met 16 mei te zien in de Prentenkabinetten van het Rijksmuseum. Kijk voor meer informatie over openingstijden en toegangsprijzen op de website van het museum.

Bron: Rijksmuseum Amsterdam

Publicatiedatum: 02/11/2021

Aanvullingen

Vul deze informatie aan of geef een reactie.

Plaats een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Vereiste velden zijn gemarkeerd met *. Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.