3 min

De komst van een tunnel was niet vanzelfsprekend. Het bedrijfsleven en de bevolking in Noord hebben gevochten om een betere verbinding met de stad te krijgen.

Mei 1950 de Meeuwenlaan in Amsterdam Noord. Foto: erven Groot.

Voorvechter T.C. Groot

Een van de voorvechters van de komst van een tunnel in Noord was T.C. Groot , industrieel uit de Hamerstraat. Om de argumenten voor de bouw kracht bij te zetten fotografeerde hij de files voor de ponten in de jaren 50. Hij kwam met een eigen tunnelplan en ideeën voor de inrichting van Noord. Toen de gemeente eenmaal het besluit door de tunnel had genomen bleef er nog één groot strijdpunt over: Een tunnelverbinding voor de fietsers en de voetgangers. We vonden geluidsopnamen van zijn persconferentie in 1955. Deze Noordse strijd met een onwillig gemeentebestuur gaat tot op de dag van vandaag door.

Familie-archief

De expositie bevat veel beelden, foto’s van de bouw en Polygoonfilms. Naast een beeld van de tunnelbouw geeft het ook een prachtig beeld van Noord 50 jaar geleden. De erven Groot, die allen nog steeds op de Buiksloterdijk wonen, vonden in het familie-archief vele foto’s van de acties van het IJ-tunnelcomité. De gemeentelijke dienst die de IJ-tunnel beheert stelde haar archieven open. In de tentoonstelling zijn vele beelden en spullen uit 1968 en eerder te zien. Het geeft een beeld van de bouw van de tunnel maar ook van Amsterdam Noord, 50 jaar geleden. Ook deden de makers nog een bijzondere vondst in het familiearchief van de erven Groot: zeer zeldzame unieke 8mm filmbeelden van het Hamerstraatgebied in 1950, de ijsbaan in het Noorderpark in de winter van 1963 en de allereerste ludieke Dam tot Dam race in 1959 met o.a. de Harmonie Tuindorp Oostzaan en kanovereniging de Viking.

IJ-tunnel in aanbouw 1968 ventilatiegebouw Noord met zinksleuf. Links op de voorgrond pontveer en NZH busstation Meeuwenlaan. Foto archief PW/Cobijt. Foto: Stadsarchief Amsterdam.

Vanuit Noord-Holland

De komst van tunnelverbindingen onder het IJ waren niet alleen zaak voor Amsterdam. Al het verkeer dat uit Noord-Holland en de Afsluitdijk naar het zuiden wilde moest met pontveren of (pas sinds 1957)  via de Schellingwouderbrug,  het IJ over. Regelmatig stond heel Amsterdam Noord vol met files voor de pont.

Dam tot Dam

In 1959 organiseerde de gemeente Zaandam, samen met de Zaanse VVV de Dam tot Dam race. Een ludieke manifestatie voor een tunnelverbinding onder het IJ, om het rijk te bewegen de tunnels te financieren. Zaanstad streed voor de Coentunnel, Amsterdam voor de IJ-tunnel.  Amsterdam-Noord was goed vertegenwoordigd met diverse bedrijven en het Harmoniecorps Tuindorp Oostzaan. T.C. Groot trok de aandacht met zijn Batavieren, de leden van de kanovereniging de Viking. In zijn archief vonden we vele foto’s en filmbeelden uit 1959. Deze zijn in de expositie te zien.

1959 Dam tot Damrace – Batavieren uit Noord op de Zaan. Foto: erven Groot.

Directiekeet

De tentoonstelling bevat daarnaast prachtige tekeningen die in de directiekeet van de tunnelbouw hingen en zelden vertoonde beelden uit het archief van de voormalige gemeentelijke dienst der Publieke Werken en de Cobijt (combinatie bouw IJ-tunnel. Voor deze expositie is een selectie gemaakt uit het archief met het accent op Amsterdam-Noord.

Bron: Museum Amsterdam Noord (Paul Vonk).

Publicatiedatum: 30/11/2018