Om de werkzaamheden aan het middeleeuwse monument te kunnen bijwonen wordt voor geïnteresseerden een twee meter hoge loopbrug gebouwd. Vanaf die plek kan men op doordeweekse dagen meekijken over de schouders van archeologen die de bouwplaats – een archeologisch beschermde zone – onderzoeken voordat de aannemer eind oktober aan de slag gaat.

De brug maakt onderdeel uit van de nieuwe tentoonstelling Ontdek De Nieuwe Kerk. Als in een autobiografie vertelt De Nieuwe Kerk (1408) over de eeuwenlange historie van het nationale monument. Een veelbewogen geschiedenis die onlosmakelijk verbonden is met die van Nederland en de stad Amsterdam.

Nog 1 miljoen nodig

De Nieuwe Kerk voert sinds mei 2023 actie om de financiering van het bouwproject rond te krijgen. ”Het is fantastisch om te zien hoeveel mensen en organisaties de kerk een warm hart toedragen. De financiering is op stoom, maar we zijn er nog niet. Er is in totaal 2.7 miljoen euro nodig om alle werkzaamheden te kunnen bekostigen. De teller staat nu op 1,7 miljoen euro. In samenwerking met de Protestantse Kerk Amsterdam zijn we nu volop bezig om de laatste 1 miljoen op te halen. Er is dus nog een laatste zetje nodig’, zegt Annabelle Birnie, directeur van De Nieuwe Kerk Amsterdam.

Ontdek De Nieuwe Kerk

Het nationale monument aan de Dam speelt de hoofdrol in de nieuwe tentoonstelling, Ontdek De Nieuwe Kerk. Waarin 600 jaar geschiedenis aan de hand van bekende en onbekende verhalen wordt verteld en verbeeld.

Over middeleeuwse geheimen, koninklijke tradities, katholieke devotie en protestantse soberheid, zeevaarders, schrijvers, maar ook over de spectaculaire architectuur van de kerk en de Amsterdammers die het gebouw al eeuwen bezoeken. Hoogtepunt is de loopbrug die toegang geeft tot de bouwplaats waarin zich ook de archeologische zone bevindt. Vanaf daar kan het publiek ook enkele prestigestukken van de kerk, die vanwege de bouw zijn ingepakt, vanuit een apart perspectief bekijken. Zoals de rijkversierde preekstoel van Albert Jansz. Vinckenbrinck (ca. 1605-1664), het bekende orgel met schilderingen van Jan Gerritsz. van Bronckhorst (1603-1661) en enkele glas-in-loodramen.

Archeologie-hotspot

Een selectie van de archeologische vondsten wordt tentoongesteld in het ‘hoogkoor’ van de kerk. Daar wordt een speciale ‘archeologie-hotspot’ ingericht, waar bezoekers onder begeleiding van specialisten zelf archeologische vondsten mogen hanteren.

In de ‘kooromgang’ maakt de bezoeker een reis door de tijd langs graven, kapellen en kleurrijke muurschilderingen die zijn overgebleven uit de katholieke tijd. Voor kinderen is er een speciaal spelletjesparcours, van knikkeren tot sjoelen. Verder is er een audiotour gratis beschikbaar langs enkele hoogtepunten.

Activiteiten

Tijdens Ontdek De Nieuwe Kerk staan allerlei activiteiten op stapel. Zo wordt iedere maand een gratis rondleiding verzorgd. Ook zijn er lezingen, zoals over de architectuur van de kerk en archeologie. En tijdens Open Monumentendag (14 – 15 september) vormt een bezoek aan De Nieuwe Kerk een van de hoogtepunten van het programma. Zie ook nieuwekerk.nl.

Archeologisch onderzoek 2023

In mei 2023 hebben stadsarcheologen van de gemeente Amsterdam vooronderzoek gedaan om te inventariseren hoeveel archeologische resten zich bevinden op het bouwterrein.

Dat er voornamelijk menselijke resten zijn aangetroffen verwondert niet; sinds de oprichting van de kerk in 1408 werden mensen tot 1866 in en rondom het gebouw begraven. Daarna was het verboden om in Amsterdamse kerken te begraven.

Tijdens het vooronderzoek zijn 51 begraven individuen gedocumenteerd. Daarvan zijn er 45 geborgen voor fysisch antropologisch onderzoek dat wordt uitgevoerd door studenten en fysisch antropologen van de Universiteit van Amsterdam. Zes individuen worden niet onderzocht omdat die niet worden geraakt door de bouw. Alle menselijke resten die worden onderzocht, worden na het onderzoek weer herbegraven.

Vondsten te zien

Vastgesteld is dat de meeste graven in de kerk in de vorige eeuw al zijn geruimd vanwege eerdere restauratiewerkzaamheden. Senior archeoloog Thijs Terhorst voerde met zijn team het recente onderzoek uit.

“Het is bijzonder om op zo’n iconische plek in hartje centrum archeologisch onderzoek te kunnen doen”, zegt Terhorst. “Een eerste vergelijking van de opschriften op de kisten met de overgeleverde grafboeken leert dat de begravingen dateren uit de achttiende en negentiende eeuw. Het is de verwachting dat we met de uitbreiding van het bronnenonderzoek en fysisch antropologische analyse de meeste individuen kunnen identificeren en meer kunnen leren over de leefomstandigheden van deze Amsterdammers”.

Naast menselijke resten zijn diverse vondsten gedaan. Van handvatten met doodskoppen en kopspijkers met initialen tot grafgiften. Enkele van deze vondsten worden tijdens Ontdek De Nieuwe Kerk tentoongesteld.

Openingstijden

Ontdek De Nieuwe Kerk is vanaf zaterdag 31 augustus te zien (van woensdag tot en met zondag van 11.00 tot 18.00 uur). De archeologen en de aannemers zijn alleen op doordeweekse dagen aan het werk. Verwacht wordt dat de werkzaamheden in december klaar zijn. Daarna blijft de presentatie in uitgebreidere vorm te zien, tot en met 6 april 2025. Tickets via nieuwekerk.nl.

De herfundering wordt mede mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van de VriendenLoterij, overheden, de Stichting Diorapthe, Het Cultuurfonds, de Stichting Bijstand Restauratie Monumenten Protestantse Kerk Amsterdam, de Stichting Zabawas, het BPD Cultuurfonds, de Meindersma-Sybenga Stichting, de Stichting Gansoord, de P.W. Janssen’s Friesche Stichting, 1nergiek, de Stichting Vrienden van De Nieuwe Kerk en anonieme donateurs en steungevers

Bron: Monumentaal

Publicatiedatum: 11/08/2024