3 min

Het gebouw, waar het onderhoud aan seinen van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (en later de NS) werd verzorgd, heeft tot 2000 dienst gedaan.

De Hollandse IJzeren Spoorweg-Maatschappij werd op 8 augustus 1837 door een ingenieur en twee zakenlui (allen uit Amsterdam) opgericht als eerste Nederlandse spoorwegmaatschappij. De eerste treinen van de spoorlijn Amsterdam-Haarlem gingen in 1838 rijden, voortgetrokken door  locomotieven met illustere namen als Arend en Snelheid. Het eerste station dat de trein in Amsterdam aandeed was d’Eenhonderd Roe en lag ongeveer ter hoogte van de huidige Van Hallstraat, dat toen nog deel uitmaakte van buurgemeente Sloten.

Seinwezen vanuit de lucht. Foto door Dik Bol.

Willemspoort

In 1842 kwam er een station bij, de Willemspoort/Haarlemmerpoort, op de plek waar nu het Westerpark ligt. Verderop, richting centrum, aan de Haarlemmerhouttuinen, verrees in 1884 het hoofdkantoor van de spoorwegmaatschappij, gebouw Droogbak. Van 1878 tot 1889 vertrokken hier de treinen naar Haarlem en Zaandam, tot op 15 oktober 1889 het Centraal Station werd geopend.

In 1915 liet de spoorwegmaatschappij in Haarlem, aan de spoorlijn, het Hoofdgebouw van het Seinwezen neerzetten. In 1936 ging de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij over in de Nederlandse Spoorwegen (NS). Het seinwezen behield zijn taak tot in de jaren negentig en sinds 2012 is het seingebouw een gemeentelijk monument, dat acht minuten lopen van het station van Haarlem af ligt, tussen de spoorlijn Haarlem-Leiden en de tuinen van de huizen aan de Duvenvoordestraat.

Het pand is sinds 2011 eigendom van één van de huurders, Baud Schoenmaeckers, die al in 1999 verliefd op het pand was geworden. “Ik zat in de trein en zag dit pand dat overgroeid was, ramen met gaten had en nauwelijks op de kaart stond.” Zo kwam hij op het idee om hier zijn communicatiebureau op het gebied van klimaatverandering te vestigen.

Zonnepanelen op het dak van Seinwezen. Foto via Stadsherstel.

Zonnepanelen

Eén van de eerste dingen die hij deed was het gebouw energiezuiniger maken. Ook is het dak inmiddels voorzien van 110 zonnepanelen, die door 22 buurtbewoners zijn gefinancierd. Dat buurtbewoners dit hebben betaald, komt omdat bedrijven destijds nog niet van de zonnepanelenregeling konden profiteren. Mede door de zonnepanelen is de buurt bij het pand betrokken, want op de maandelijkse buurtborrel met optredens van bandjes kunnen buurtbewoners elkaar ontmoeten.

Het Seinwezen is een multifunctioneel gebouwd geworden, waar gewerkt en vergaderd wordt. Er worden ook zalen verhuurd voor vergaderingen, workshops, borrels en kleine festivals. Elke maandagavond repeteert er een koor en af en toe vindt er een benefietdiner plaats voor een stichting die zich voor Afrika inzet.

Inmiddels is het gebouw voor drie vijfde gerestaureerd, maar omdat Baud Schoenmaeckers zichzelf niet als beheerder ziet, heeft hij het gebouw recentelijk aan Stadsherstel overgedaan. Hij verwacht dat Stadsherstel de verbouwing en verduurzaming van het gebouw af zal ronden, maar ook dat er – naast commerciële verhuur – ook ruimtes kunnen worden verhuurd aan organisaties en mensen die geen commerciële prijzen kunnen betalen.

Voor dit artikel werd gebruik gemaakt van informatie van Stadsherstel. Walter Kok maakte een fraaie animatie van Haarlemse gebouwen en het gebouw van Seinwezen, die hier te bekijken is.

Tekst: Arnoud van Soest

Publicatiedatum: 17/05/2019