2 min

Veldwerkcampagne

Het inventariserend veldonderzoek heeft ‘De reis van Bossu’ als centraal thema, omdat dit een jubileumjaar is van de Slag op de Zuiderzee (1573). Admiraal Bossu begon zijn reis als aanvoerder van de Spaanse vloot in Amsterdam en eindigde als krijgsgevangene in Hoorn. Maritiem archeologen van de RCE verrichten vanaf 18 september gedurende twee weken duikonderzoek op drie locaties. Het onderzoeksschip maakt daarmee dezelfde reis als de Spaanse admiraal.

Overzichtskaart onderzoekslocaties veldwerkcampagne 2023. Beeld: RCE.

Blokkade in het IJ

Zone met mogelijke restanten van de blokkade in het IJ. Deze blokkade werd in 1572 en 1573 in enkele fasen gemaakt door de Watergeuzen door middel van het afzinken van oude vaartuigen en restanten van de kerk van Schellingwoude. De bedoeling was om het Spaansgezinde Amsterdam af te sluiten van haar belangrijkste levensader: het IJ en daarmee de Zuiderzee. Uiteindelijk wist de vloot onder leiding van de Spaanse admiraal Bossu in september 1573 door de blokkade heen te varen. Tijdens vooronderzoek in 2022 zijn op de mogelijke locatie van de blokkade diverse metingen gedaan die kunnen wijzen op volledig afgedekte wrakresten in het IJ.

Duikwerk in het IJ. Beeld: RCE.

Het Enkhuizer Zand

De zone waar de Slag op de Zuiderzee zich grotendeels heeft afgespeeld. Hier zouden minimaal twee grote schepen vergaan zijn. Op dit moment wordt dit gebied door Periplus Archeomare met side scan sonar en magnetometer in kaart gebracht.

Wijdenes

Het gebied waar de Slag in oktober 1573 werd beslist. Hier is de ‘Inquisitie’, het vlaggenschip van de Spaanse vloot gestrand en veroverd door de Geuzen. Vervolgens is het schip samen met admiraal Bossu afgevoerd naar Hoorn. Het schip van Bossu zal dus niet gevonden worden, maar scheepsresten in dit gebied kunnen mogelijk met de Slag te maken hebben. Er is hier één wraklocatie bekend.

In september 1573 vaart admiraal Bossu met zijn vloot door de scheepsblokkade van het IJ richting de Zuiderzee om daar de strijd met de Geuzen aan te gaan. Schilderij Arnold de Lange 2022. Beeld: RCE.

Vervolgonderzoek Amsterdam

Het vervolgonderzoek naar resten van de ‘Blokkade van Amsterdam’ in het IJ heeft vooralsnog geen concrete resultaten opgeleverd. Dus delen van schepen of stenen afkomstig uit de kerk van Schellingwoude hebben de maritiem archeologen van de RCE niet aangetroffen. Mogelijk zijn de resten te diep in de ondergrond weggezakt, misschien zijn ze tijdens het aanleggen van de vaargeul in het IJ verdwenen.

Duiker te water in het IJ. Beeld: Yuri van Koeveringe, via RCE.

Meer over 450 jaar Slag op de Zuiderzee

Het onderzoek sluit aan bij diverse (publieks)activiteiten. In Hoorn wordt er een herdenking georganiseerd, de publicatie van een nieuw boek over de Slag op de Zuiderzee.  Meer informatie over het programma is te vinden op de website: Hoorn viert de Vrijheid. Ook vinden de jaarlijkse Reuvensdagen plaats in Hoorn. Hier wordt ook aandacht besteed aan de archeologie van de Tachtigjarige Oorlog.

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Publicatiedatum: 26/09/2023