3 min

De stolpboerderij Buitenrust is in 1862 gebouwd. In de periode hiervoor stond een ander gebouw op deze locatie en hiervan zijn bij het uitgraven binnen de boerderij veel sporen teruggevonden. Het gaat om funderingen van muren en houten wanden, kelders en haardplaatsen. Op basis van deze gegevens kon worden gezegd dat aanvankelijk een groot rechthoekig gebouw op het perceel stond en dat hier later een stolpboerderij tegenaan was gebouwd. Ook kwamen bij het archeologisch onderzoek veel wandtegels tevoorschijn en werd afval van de bewoners van het huis aangetroffen. Opvallend hierbij waren luxe voorwerpen uit de achttiende eeuw, zoals borden van Chinees porselein en een glazen zegel van een mineraalwaterfles. Dit was aanleiding voor een historisch onderzoek in het Westfries Archief, waarbij werd ontdekt dat op dit perceel een buitenplaats met de naam Buitenrust had gestaan, iets wat eerder niet bekend was.

Stolpboerderij Buitenrust in 1968. Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Buitenplaatsen

In de dorpen rond Hoorn lagen in de zeventiende en achttiende eeuw enkele buitenplaatsen, onder meer in Wognum, Blokker en Oosterblokker. De buitenplaatsen waren deftige woonhuizen met een siertuin daaromheen. Zij waren eigendom van rijke inwoners van Hoorn, die hier met enige regelmaat verbleven. Zeker in de zomer, als het warm was in de stad en de grachten stonken, verbleven rijke kooplieden graag in hun buitenhuizen. Buitenplaatsen waren in heel Noord-Holland te vinden, met name in de Beemster en de Zijpe. In de dorpen rond Hoorn lagen relatief weinig buitenplaatsen: het ging in 1744 slechts om acht exemplaren. Van deze buitenplaatsen is de precieze ligging vaak niet bekend.

Binnen een bedstede in de stolpboerderij wordt een fundering gedocumenteerd. Foto: Archeologie West-Friesland.

Cornelis Ment

Uit het historisch onderzoek blijkt dat de buitenplaats Buitenrust in 1713 is gebouwd door Cornelis Ment, toen hij al op hoge leeftijd was. Hij was geboren rond 1632 in Amsterdam en trouwde in 1672 met Annetje van der Block uit Hoorn. Het echtpaar kreeg vijf kinderen. Cornelis was actief in het stadsbestuur van Hoorn, onder andere als schepen en burgemeester. Daarnaast was hij lang bewindhebber van de VOC-kamer van Hoorn. De naam Ment kennen we in Hoorn vooral van Eva Ment, de vrouw van Jan Pietersz Coen. Zij was een tante van Cornelis Ment.

Onder een plavuizen vloer komt een complete aspot uit de 18de eeuw tevoorschijn. Foto: Archeologie West-Friesland.

Door middel van de archiefstukken krijgen we een goed beeld van de buitenplaats. In het gebouw waren twee kelders met daarin de keuken. Hierboven lagen drie woonkamers, waarin zich onder meer haarden en bedstedes bevonden. De kamers werden opgesierd door kaarten en een spiegel aan de wand en er was veel theeservies aanwezig. In de fraaie tuin rond het buitenhuis bevonden zich een koetshuis met paardenstal, orangerie en een theehuisje. De buitenplaats bleef tot 1760 in bezit van nazaten van Cornelis Ment. In de negentiende eeuw was de buitenplaats boerderij geworden en werden hier koeien gehouden.

Binnen de hooiberg van de stolpboerderij worden funderingen van de buitenplaats blootgelegd. Foto: Archeologie West-Friesland.

Buitenrust

De buitenplaats is in 1862 afgebroken, waarna de bestaande stolpboerderij is gebouwd in opdracht van de familie Mettes. De boerderij droeg aanvankelijk de naam Maria Hoeve. De laatste bewoner, Jan Vlaar, veranderde dit in Buitenrust. Hij had op oude kaarten gezien dat deze naam bij het perceel stond, maar hij wist niet dat dit betrekking had op een buitenplaats.

Bron: Archeologie West-Friesland

Publicatiedatum: 02/10/2025