Edam

Historisch kaasplankje Fort bij Edam Het Edams Museum: Van ‘Aardappelenhuis’ tot Waterlandsch Museum Henri Willig: kaas uit Katwoude Bijzondere (bij)namen: Zaanstreek en Waterland Schout, schilder, schoenmaker: wonen in een houten huis Met Jan Feith langs de Zuiderzee (1933) Stad van koggeschepen, koeboten en kaas Op de vlucht voor het water Kerken door Zuiderzeewater verwoest Eerste hulp bij watersnood De Zeemeermin van Edam Drijvende kelder en sitsen stoffen in Edams Museum Poorters, touwslagers en zoutzieders De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen De Librije en Latijnse School van Edam Kaas en markt in Edam Nieuwenkamp aan de Nieuwe Haven in Edam De Kwakelbrug: het ontstaan van Edam Het Gemeen-landshuis in Edam Verboden te snappen, ceeckelen en clappen … Van een toren die ging buigen en bogen die de eeuwen doorstaan… Het Prinsenhof en de 'Classis van mirakelen' Edam en de vrouwen van Rembrandt Edamse zeevaarders Trijntje Keever: lang en gelukkig? Het vermaarde Groene Purmer Zeewijf Stadhuis van Edam De Grote Kerk van Edam Het Steenen Coopmanshuys in Edam Bezoek Willem II aan Edam: “aanzienlijk en gering, arm en rijk, ieder mogt zich blijde maken” Slag bij de Doggersbank redt Willem V Fort bij Edam verdedigt de hoofdstad met water Woon op het water Het gemaal van de Zuidpolder in Edam De sluis op het Oorgat in Edam Keizer Karel watermanager Zeelieden uit slavernij bevrijd Edammer kaas 't Nut: Verheffing van het volk Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen

’t Nut: Verheffing van het volk

Voor de arme burgers was het in de achttiende eeuw duidelijk dat de Gouden Eeuw voorbij was. Grote gezinnen van soms wel tien of twaalf mensen leefden vaak samen in een ruimte waarin gekookt, gegeten, gewassen en geslapen moest worden. Hun huizen waren vochtig en donker met slechte ventilatie. Wie het geluk had werk te hebben maakte extreem lange dagen van tien tot vijftien uur van vaak zwaar en eentonig werk. En terwijl de gewone burger streed om te overleven, waren er mensen die leefden in grote weelde en rijkdom. Er werd meer verdiend dan in de Gouden eeuw. Het nationaal inkomen steeg, maar tegelijkertijd nam de werkeloosheid toe en werd de middenstand kleiner. Het geld, dat stroomde als water, ging regelrecht naar de gegoede burgerij. Het contrast tussen arm en rijk werd groter, maar de rijken bekommerden zich er weinig om. Armen hadden hun positie te danken aan hun eigen luiheid, vond de goedbedeelde bourgeoisie. Maar armenzorg ging de elite steeds meer kosten. Ook steeg de angst voor opstand. Het probleem negeren kon niet langer.

8 min

Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen

Aan het Jan Nieuwenhuizenplein, midden in het oude Edam, bevindt zich op nummer 9 een Zeventiende-eeuws huis met trapgevel en gevelsteen met een struisvogel. Daar werd op 16 november 1784 ‘Het Nut’ opgericht, het belangrijkste culturele genootschap van de negentiende eeuw. Tegenwoordig is daar nog altijd het landelijk bureau van de organisatie gevestigd.

4 min