Om een aanval vanaf het IJ af te kunnen weren, besloot men in 1887 een fort in het IJmeer te bouwen, ter hoogte van de zandbank Pampus. Het materiaal werd met schepen vanuit Amsterdam aangeleverd. Het fort werd op 4000 heipalen gebouwd van elk 11 meter lang. De twee stalen geschutskoepels werden vervolgens op een ondergronds gebouw geplaatst, omgeven door een droge gracht en een aarden wal. In 1895 was de bouw voltooid en droeg de toenmalige Minister van Oorlog het over aan de artillerie. Het fort is nooit voor oorlogshandelingen gebruikt en werd in 1933 alweer gesloten. In vredestijd woont alleen de fortwachter op het eiland. Met ruim 40.000 bezoekers per jaar is Forteiland Pampus tegenwoordig het drukst bezochte fort van de Stelling van Amsterdam.