2 min

Dankzij deze toeschrijving en contact met de nazaten van de eerste eigenaar kreeg Singer Laren de kans om het schilderij terug te halen naar Nederland. Nu krijgt het als belangrijk overgangswerk een plaats in de Collectie Nederland.

Silhouet

Smokestack toont vermoedelijk het silhouet van de voormalige Amsterdamse Waskaarsenfabriek tegen een door maanlicht opgelichte wolkenlucht. Het werk ademt Mondriaans vernieuwingsdrang. De vereenvoudigde vormen, het levendige coloriet en de spanningsvolle opbouw markeren zijn ontwikkeling in het sleuteljaar 1908, waarin de kunstenaar zich ontpopt tot een van de leidende moderne schilders in Nederland.

Het schilderij werd in 1909 voor het laatst publiek getoond, op de baanbrekende tentoonstelling Spoor – Mondriaan – Sluijters in het Stedelijk Museum Amsterdam. Het werk werd aangekocht door de Haarlemse kinderarts Gustaaf Adolf Ootmar (1872-1939), die het in 1922 meenam toen hij naar Canada emigreerde. Toen het werk enkele maanden geleden werd ontdekt, was het nog altijd in bezit van zijn nazaten in Canada. Via Coppes kwam Singer Laren in contact met de familie en kreeg het de kans het schilderij te verwerven.

Piet Mondriaan, Schoorsteen, ca. 1908. Collectie Singer Laren. Via Monumentaal.

Lang gekoesterde wens

Voor Singer Laren is de aankoop van Smokestack de vervulling van een lang gekoesterde wens. Het museum streeft al jaren naar de verwerving van een representatief werk uit Mondriaans modernistische periode. Het werk vormt een cruciale schakel in de presentatie van het Nederlands modernisme van het fin-de-siècle in de Nardinc-zalen, waar het de verbinding legt tussen traditie en vernieuwing én tussen Mondriaan en zijn ultramoderne tijdgenoten Sluijters en Gestel.

Symbolische lading

De verwerving heeft bovendien een bijzondere symbolische lading: Smokestack is zowel de laatste aankoop onder het directeurschap van Jan Rudolph de Lorm als de eerste onder dat van zijn opvolger Doede Hardeman.

Het schilderij is vanaf 1 december 2025, de dag van De Lorms afscheid, voor het eerst aan het publiek getoond en markeert daarmee op treffende wijze de overdracht tussen beide museumdirecteuren.

Onderzoek

Na de presentatie – te zien tot en met 8 februari 2026 – zal het werk enige tijd niet te zien zijn in verband met onderzoek naar de verdere achtergronden en conditie van het werk. Nadien krijgt het een plek in de vaste collectie van Singer Laren.

Bron: Monumentaal

Publicatiedatum: 11/12/2025