Openstelling Joods Gemeentegebouw

Toen eind 19e eeuw de Haarlemse synagoge te klein bleek, werd besloten tot de bouw van een Joods Gemeentegebouw, dat in 1888 de deuren opende. Het bood allerlei voorzieningen voor de bloeiende Joodse gemeenschap: schoollokalen, een ritueel bad en zalen voor vieringen en vergaderingen. In de Tweede Wereldoorlog, toen Joden steeds meer uit het openbare leven geweerd werden, deed het gebouw ook dienst als bibliotheek, kleuterschool en café. Ook was hier het kantoor van de Haarlemse Joodse Raad. Nadat in 1943 vrijwel alle Haarlemse Joden waren gedeporteerd is het Gemeentegebouw gevorderd door de bezetter.

Voor het gebouw liggen de struikelstenen van Nathanni Moses Zilversmit en zijn vrouw Minna, het conciërge-echtpaar, en van hun jongste dochter Friederika. Bezoek op 4 mei tussen 12-13 uur of tussen 14:30-15:30 uur het herdenkingsprogramma rond dit gezin, georganiseerd door de Stichting Joods Gemeentegebouw Haarlem (de toekomstige gebruiker van de bovenzalen). Na een inleiding door Wim de Wagt (voorzitter van de stichting JGH) gaat Ralph Levie (secretaris van de stichting JGH) in gesprek met Judith Zilversmit, journalist bij Het Parool en nabestaande. De muzikale omlijsting wordt verzorgd door David Uijterlinde en Mara Peters.

Tussen 11-16 uur kunt u tevens op eigen gelegenheid het indrukwekkende pand bezichtigen in de meest oorspronkelijke vorm vóór restauratie. Tijdens het herdenkingsprogramma in de bovenzalen is de bovenverdieping niet toegankelijk voor bezichtiging op eigen gelegenheid.

Programma

Adres: Lange Wijngaardstraat 14, Haarlem
Open huis: 11-16 uur
Herdenkingsprogramma: 12-13 uur en 14:30-15:30 uur (maximaal 50 personen)

Er kan slechts een beperkt aantal mensen tegelijk het pand betreden, houdt u rekening met een wachttijd. De bovenverdiepingen zijn niet toegankelijk voor mensen die slecht ter been zijn.

Meer informatie over de geschiedenis van dit pand leest op u de website van Stadsherstel Amsterdam: www.stadsherstel.nl/joodsgemeentegebouw

Lezing over Harry Habraken, drukker van illegaal drukwerk

Het Rosenstock-Huessy Huis is van oudsher een vangnet voor kwetsbare mensen. Met onder meer opleidingsrestaurant De Kloosterkeuken en woningen voor (jong)volwassenen met autisme heeft een deel van het complex die insteek nog altijd. Het begon in 1437 met een Haarlemse weduwe die besloot haar huis aan de Antoniestraat na te laten als gasthuis voor pelgrims. In de loop der tijd is het uitgegroeid tot een verzameling gebouwen tussen de Antoniestraat en Hagestraat. Na de Reformatie werd het complex in 1715 teruggegeven aan de katholieke gemeenschap, die er het Sint Jacobs Godshuis voor wezen, armen en bejaarden stichtten. Het huis had een kapel en een eigen katholieke drukkerij, waar weesjongens het vak konden leren.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het een hele opgave om het huis draaiende te houden met bovendien tal van onderduikers. De drukkerij bleef in bedrijf zolang er stroom, papier en personeel was. Directeur Harry Habraken (1883-1945) verzorgde er in 1944 verzetsdrukwerk. Toen de bevrijding uitbleef, werd het materiaal elders in het complex verstopt. Habraken werd echter verraden, van zijn bed gelicht en zonder afscheid afgevoerd. Het drukwerk werd uiteindelijk ontdekt. In april 1945 is Habraken met 19 anderen als represaille door een vuurpeloton gefusilleerd.

Op 4 mei vertellen twee kleinkinderen van Habraken tussen 15 en 16 uur het indrukwekkende verhaal van hun opa in de onlangs door Stadsherstel gerestaureerde kapel van het complex. Op 15 april, de dag van de fusillade in 1945, is een gerestaureerd en door de familie geschonken herinneringsraam onthuld boven de voordeur van de voormalige woning van Habraken. U kunt het bekijken aan Antoniestraat 5A.

Programma

Adres van de kapel: Hagestraat 10, Haarlem
Open huis: 15-16 uur

Meer informatie over de geschiedenis van de drukkerij leest op u de website van Stadsherstel Amsterdam: www.stadsherstel.nl/drukkerij

Meer informatie

Voor beide locaties geldt: vol is vol. Er kan niet vooraf gereserveerd worden. Hou voor het programma de website in de gaten: https://stadsherstel.nl/nieuws/4-5mei/

Bron: Stadsherstel Amsterdam

Publicatiedatum: 28/04/2024